Amstelveen. De gemeente van de boog van Armando. De gemeente met het overdekte winkelcentrum Stadshart. De gemeente met een druk busstation maar zonder trein. De gemeente met een klein historisch Oude Dorp. En… een gemeente met een hoop ontwikkelingen op het gebied van verkeer en vervoer. De Amstelveenlijn die binnenkort doorrijdt naar Uithoorn, de A9 die wordt verbreed en verdiept en de doorfietsroutes die door de gemeente heen komen te liggen. Kortom: een gemeente die een bezoekje op de fiets meer dan waard is. Samen met Bas van Viegen, programmamanager openbare ruimte bij de gemeente Amstelveen, bekeken we projecten waar de gemeente samen met de Vervoerregio aan werkt, heeft gewerkt of gaat werken. En om alvast een tipje van de sluier te geven: verwacht veel rotondes. Bas: ‘Amstelveen investeert veel in verbeteringen voor langzaam verkeer.’
Op bezoek bij… Amstelveen
Door het verdwijnen van de verkeerslichten hoeven auto's, fietsers en voetgangers niet onnodig te wachten
De rotonde heeft weinig ruimte tussen het fietspad en de rijbaan, maar verkeersdeelnemers zijn eraan gewend
'Te druk voor een rotonde' voorspelden de verkeersmodellen. Toch ligt er nu, naar grote tevredenheid, een rotonde die prima werkt.
Rotondes, rotondes, rotondes
Een rondje Amstelveen is bijna gelijk aan een rotondetje Amstelveen. De gemeente heeft de afgelopen jaren samen met de Vervoerregio veel kruispunten omgezet in rotondes. Bas: ‘Al meer dan tien. En er komen nog minstens vijf aan.’ De eerste drie stopplekken van onze fietstocht zijn dan ook kruispunten die in de afgelopen jaren omgebouwd zijn tot rotondes: Keizer Karelweg-Graaf Aelbrechtlaan, Keizer Karelweg-Groen van Prinstererlaan en Groen van Prinstererlaan-Rembrandtweg. Bas: ‘Wij werken, net als de Vervoerregio, met het STOMP-principe. Dat betekent dat we de ruimte voor langzaam verkeer zoals voetgangers en fietsers belangrijk vinden, zonder dat we het ov vergeten. Bij rotondes kunnen fietsers en voetgangers gewoon doorlopen of fietsen zonder te hoeven stoppen. Bij verschillende rotondes hebben we een aparte rijstrook voor bussen toegevoegd.’ De rotondes zijn ook een verbetering voor de verkeersveiligheid en voor het snelle verkeer. Bij de Graaf Aelbrechtlaan waren er vroeger lange wachtrijen bij de verkeerslichten en gebeurden er veel ongelukken met letsel. Nu zijn die voorbij. Bas: ‘Automobilisten moeten misschien afremmen voor de rotonde en in de spits af en toe wachten, maar ze zijn nooit tijd kwijt aan wachten voor rood licht. Hierdoor duurt de reis minder lang dan toen het oude kruispunt er lag.’
Niet perfect, toch een rotonde
Ook op plekken waar niet een perfecte rotonde past heeft Amstelveen moed getoond en toch een rotonde aangelegd. Bijvoorbeeld bij de Rembrandtweg. Bas: ‘Bij deze rotonde was er geen ruimte om de fietspaden op vijf meter vanaf de rijbaan te leggen. Dat is de plek waar een auto wacht als die van de rotonde wil afslaan maar voorrang moet geven aan een fietser of voetganger. Toch hebben we gekozen voor rotonde, omdat auto’s dan makkelijker kunnen doorrijden én langzaam verkeer voorrang krijgt.’ En dat is ook gebleken. ‘In het begin moesten automobilisten wennen, maar nu gaat het helemaal goed.’
De rotonde op de kruising Keizer Karelweg-Groen van Prinstererlaan is ook een uitzondering. Bas: ‘Dit is een enorm drukke weg en een verkeersader door Amstelveen heen. Volgens de verkeersmodellen was het hier te druk voor een rotonde. Maar het kruispunt dat er lag en de tussenoplossing met een voorrangsplein waren niet verkeersveilig en werden als onprettig ervaren. Nu hebben we er toch een rotonde van gemaakt met een aparte strook voor de bus zodat het ov goed door kan rijden. En het blijkt dat het heel goed gaat. Het verkeer staat hier bijna nooit vast. Soms is de werkelijkheid anders dan wat de modellen voorspellen. Het is dan fijn dat zowel wij als de Vervoerregio dan de stap durven te nemen om de rotonde toch aan te leggen.’
De fietsstraat bevalt goed
Asfalt is omgezet in klinkers zodat automobilisten niet te hard rijden
Deze wijk wordt binnenkort opgeknapt
Werk met werk maken
Na de rotondes fietsen we over de fietsstraat langs de Rembrandtweg. ‘Dit project is net klaar. De fietsstraat bevalt heel goed. Automobilisten rijden rustig, ondanks dat er nu rood asfalt ligt in plaats van klinkers. En het is prettig voor fietsers die alle ruimte krijgen.’ Maar dat is niet de enige reden dat we er rijden. ‘In Amstelveen werken we slim samen met de Vervoerregio. Bij deze wijk was het riool toe aan vervanging. Dan moet de hele straat open. Dus hebben we de handen ineen geslagen om in de wijk verhoogde kruisingen aan te leggen en het asfalt te vervangen voor klinkers zodat automobilisten maximaal dertig kilometer blijven rijden. Ook maken we de wijk beter bestand tegen klimaatverandering.’ Zo wordt er goed gekeken waar onderhoud nodig is en hoe dat samen kan met verbeteringen voor de verkeersveiligheid. ‘De wijk die ernaast ligt, bij de Rozenoord en de Burgemeester Haspelslaan, is binnenkort aan de beurt voor groot onderhoud. Ook daar gaan we weer samenwerken.’
Het Karzernepad (ook bekend als Zwarte Pad) is een van de drukste fietspaden in Amstelveen
De tegels van het Easypath kunnen opgetild worden met een zuignap
Hier komt een breed fietspad te liggen
Drie soorten fietspad
Ook al is het niet te zien: wat er onder de grond ligt heeft een grote invloed op het verkeer en vervoer in Amstelveen. Bas: ‘We willen onze regionale fietspaden verbeteren, zodat we als gemeente fietsen stimuleren. We hopen dat mensen dan minder de auto pakken. We willen graag dat fietsers comfortabel en veilig kunnen doorfietsen en dat wil de Vervoerregio ook. De MRA-doorfietsroutes krijgen daarbij nog wat extra aandacht. Veel van de fietspaden moeten daarvoor breder worden en een glad wegdek krijgen. Vroeger werden er vaak rode tegels gebruikt voor fietspaden, vanwege de kabels en leidingen onder het fietspad. Die kun je makkelijk openbreken als de nutsbedrijven werkzaamheden hebben. Maar tegels verzakken snel en fietsen onprettig. We kiezen daarom liever voor asfalt of beton. Dat botst af en toe met wat de nutsbedrijven willen. Daarom hebben we op de Handweg geëxperimenteerd met Easypath. Dat is een nieuw soort fietspad dat bestaat uit betonplaten die aan elkaar gekoppeld zijn, zodat ze een egaal pad vormen. Als er in de grond gekeken of gewerkt moet worden kan één zo’n plaat met een zuignap eruit getild worden. We zijn enthousiast over dit type fietspad en willen het op meer plekken gaan aanleggen.’
We fietsen langs de Groenelaan. Bas wijst naar een wild begroeid veld. ‘We hebben het plan om hier een nieuwe hoofdfietsroute te maken die het fietspad langs de Beneluxbaan verbindt met het Meijslootpad in de polder. Daar bouwen we dan ook een fietsrotonde bij.’ Ook het Kazernepad, in de volksmond Zwarte Pad genoemd, staat op de lijst om een doorfietsroute te worden. Maar dat zit nog in de “onderzoeksfase”. Dat wil zeggen dat op dit moment uitgezocht wordt wat er nodig is om het fietspad te verbreden. Bas: ‘Het Zwarte Pad is waarschijnlijk het meest populaire en meest gebruikte pad van Amstelveen. Maar daardoor is het in de spits ook te druk. Het ligt op een dijk en om het pad te verbreden moet de dijk verstevigd worden en veel groen verdwijnt dan. Daardoor zijn er felle voor- en tegenstanders. Inwoners die het groen willen behouden en inwoners die graag veilig willen doorfietsen. Om een goede afweging te maken voor de toekomst doen we samen met de Vervoerregio onderzoek naar een mogelijke verbreding van het pad.’
Op de rotonde kunnen fietsers zowel linksom als rechtsom fietsen
De gele middenberm krijgt nog planten
Beneluxbaan
Bij de stop op de Beneluxbaan is goed te zien hoe met de komst van de Amstelveenlijn de laan enorm veranderd is. Er zijn drie ongelijke kruisingen gekomen: het verkeer wat rechtdoor gaat over de Beneluxbaan rijdt door een tunneltje. Bovenop het tunneltje ligt voor verkeer wat af wil slaan een rotonde. Bas: ‘Ik ben stiekem heel trots op deze rotonde. Ik heb deze indeling namelijk bedacht. Het snelle verkeer dat toch alleen maar door wil rijden en de tram gaan hier naar beneden. Dat scheelt geluid en gevaar. Bovenop kan het langzame en afslaande verkeer rustig blijven rijden. Zij hoeven dan ook niet ergens onderdoor of overheen. Vroeger moesten mensen soms wel vier minuten wachten bij de verkeerslichten om over te kunnen steken. Zo is het voor fietsers en voetgangers veel prettiger.’ De rotonde is niet heel groen, maar het gele middendeel gaat dat wel worden. Bas: ‘We willen geen groen in de berm tussen de rijbaan en fietspad omdat automobilisten dan niet kunnen zien of er een kind achter het groen fietst. Dus het is voor de verkeersveiligheid beter om de berm van de rotonde geen planten te geven.’
De nieuwe, brede weg wordt gewalst
Door de wortels en het vele water dat Populieren drinken ontstaan er scheuren in het asfalt
Doorstroom naar Uithoorn en populieren
Bijna alle projecten waar Bas over vertelt zijn projecten gericht op de verbetering van het verkeer voor fietsers en voetgangers. Heeft dat een specifieke reden? Bas: ‘In Amstelveen is het op dit moment vaak goed geregeld voor de auto.’ Toch kent Amstelveen ook een samenwerkingsproject dat voor het grootste deel gericht is op de auto. Op de Bovenkerkerweg richting Uithoorn komt er een extra rijbaan bij voor automobilisten. Langs de weg staat een grote rij populieren. Bas wijst ernaar en vertelt: ‘Om groen is altijd veel te doen. En bij het verbeteren van de weg krijg je bijna altijd te maken met de planten en bomen die er zijn. Populieren zijn snel groeiende bomen. Ze drinken ontzettend veel water en zuigen daardoor vaak de hele grond leeg. Met als gevolg dat het asfalt verzakt en scheurt. Nu wordt de Bovenkerkerweg opgeknapt en verbreed. Op sommige plekken is het asfalt van het fietspad vorig jaar vernieuwd maar zitten er nu al weer scheuren in. Om de weg goed te onderhouden met de populieren ernaast kost dat enorm geld. Geld wat ook ergens anders naartoe kan, bijvoorbeeld vergroening op een andere plek of verbeteren van andere wegen en fietspaden. Het is een ingewikkelde afweging want we willen altijd zoveel mogelijk groen behouden maar deze bomen worden in fases vervangen voor andere bomen. Zodat het wel groen blijft, maar we niet ieder jaar het wegdek en fietspad moeten repareren.’
Het voortouw nemen
Tijdens de fietstocht vertelt Bas over de samenwerking met de Vervoerregio. ‘Die verloopt prettig. Wij komen vaak met projecten naar de Vervoerregio en die worden goed ontvangen. We kunnen snel de overlap vinden in wat we willen verbeteren en aanpassen aan een verkeerssituatie. Daarnaast denkt de Vervoerregio mee met het vinden van creatieve oplossingen als dat nodig is.’ Toch heeft Bas ook een tip voor de toekomst: ‘Neem meer het voortouw in regionale projecten. Bijvoorbeeld bij de doorfietsroutes. Die fietsroutes gaan over grenzen van gemeenten heen, dus die hebben een regionaal belang. Ik denk dat als de Vervoerregio andere overheden enthousiasmeert en actief benadert met mogelijkheden voor verbeteringen soms zelfs het projectmanagement regelt, dat die rol goed past bij de Vervoerregio van de toekomst.’