Inschrijvingstermijn aanbesteding Zaanstreek-Waterland verlengd tot 5 november

Wie mag het vervoer in de regio Zaanstreek-Waterland tussen 2022 en 2032 (met optie tot verlenging tot 2036) gaan verzorgen? Op dit moment verzorgt Connexxion het vervoer in de concessie Zaanstreek, terwijl EBS verantwoordelijk is voor het ov in Waterland. De Vervoerregio heeft het bestek (waarin de eisen worden weergegeven waaraan belangstellende vervoerders moeten voldoen) voor de concessie Zaanstreek-Waterland 2020-2036 al in november 2019 op de markt gebracht. Normaal gesproken zouden alle biedingen over twee weken – op 7 mei – binnen moeten zijn.

Zo breed mogelijk pakket

Maar dit jaar loopt alles anders, vanwege de coronacrisis. Pascal Le Gras, projectleider aanbesteding concessie Zaanstreek-Waterland legt uit: ‘In het kader van de Europese aanbesteding vragen wij de vervoerders een mooie offerte voor ons te maken. Daarbij gaan we uit van de marktwerking. De vraag is: wie biedt ons het beste vervoer tegen de beste prijs en kwaliteit? We willen altijd graag veel inschrijvers hebben, want we willen kunnen kiezen uit een zo breed mogelijk pakket van zoveel mogelijk goede oplossingen voor de reizigers Zaanstreek-Waterland.’

Nieuwe dienstregelingen

Normaal gezien zouden de vervoerbedrijven nu druk bezig zijn met het maken van goede offertes. ‘Maar sinds 13 maart hebben we opeens te maken met de coronacrisis’, zegt Le Gras. ‘Daarmee hebben de vervoerders echt een probleem. Zij moeten nu al hun aandacht besteden aan het goed voortzetten van de dienstverlening.’ Zo moesten de vervoerders een nooddienstregeling maken. Le Gras: ‘Er waren immers veel chauffeurs ziek. En daarnaast reden er veel lege bussen: dat was zonde. Het maken van de nieuwe dienstregelingen vraagt veel van de mensen. Dit zijn dezelfde mensen die moeten nadenken over een nieuw concept voor de concessies. Dat komt op zo’n moment dan in het gedrang.’

Onzekerheid over reizigersopbrengsten

De coronacrisis het hoofd bieden, is de afgelopen tijd het belangrijkste geweest, zegt Le Gras. Daardoor is het voor vervoerbedrijven onmogelijk om binnen twee weken met een adequate aanbieding te komen. Daarnaast is er onzekerheid over de reizigersopbrengsten voor de komende tijd. Le Gras: ‘Vervoerders maken een offerte op basis van gegevens van de afgelopen jaren: 2017, 2018, 2019. Maar dit jaar zie je opeens dat er iets heel erg afwijkends gebeurt: het aantal reizigers en dus ook de reizigersopbrengsten is teruggelopen tot ongeveer tien procent van het normale aantal – door de coronacrisis natuurlijk.’

Meer thuiswerken

Het is niet in te schatten wat de gevolgen van de coronacrisis voor het ov-gebruik op langere termijn zijn, benadrukt Le Gras. ‘We moeten nog maar zien in hoeverre dat zich goed herstelt. Misschien blijkt straks dat er veel meer mensen gaan thuiswerken en dat er minder gebruik wordt gemaakt van het ov. Dat zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat er minder reizigers in de spits zijn. En dat er niet iedere 7,5 minuut een bus voorbij komt, maar bijvoorbeeld iedere tien minuten. Dat heeft gevolgen voor de inkomsten en uitgaven van de vervoerbedrijven.’

Gulden middenweg

In principe zou 12 december 2021 de datum zijn dat de winnende vervoerder van start zou moeten gaan met de nieuwe concessie. Le Gras zegt dat de Vervoerregio wil onderzoeken of het wenselijk is om ook die datum op te schuiven. ‘Wij denken dat het goed is om de vervoerders de tijd te geven. Het komende half jaar is alles onzeker. We hopen dat na die periode de normaliteit enigszins hersteld is. We denken dat het in ieder geval nodig is enige tijd in te bouwen om de vervoerders enige rust te gunnen. Met dit uitstel zoeken wij de gulden middenweg.’

Elektrische bussen bestellen

Als het vervoer voor 2022 tot 2032 (met dus die optie tot verlenging tot 2036) eenmaal gegund is, dan is het volgens Le Gras goed de vervoerder anderhalf jaar de tijd te gunnen om ‘zijn zaken voor elkaar te boksen.’ ‘Die moet zero-emissie bussen bestellen. Dat kunnen bijvoorbeeld elektrische bussen zijn of waterstofbussen. In het geval van elektrische bussen moet hij de laadpalen – en de daarbij horende stroomvoorziening – goed op orde krijgen, en in het geval van waterstofbussen de tankinstallaties. Wij gaan daarom onderzoeken of we het wenselijk is de datum van 12 december 2021 als begindatum te kunnen verschuiven.

Vijf vervoerders

Er wordt ook op nationaal niveau nagedacht over hoe er om gegaan moet worden met concessieverleningen voor de komende periode. Le Gras: ‘Er zijn op dit moment vijf vervoerders actief op de Nederlandse markt (Connexxion, EBS, Q-buzz, Keolis en Arriva). Je kunt je voorstellen: als de Vervoerregio gaat schuiven, dat we in de aanbestedingsprocedure van een andere regio terecht komen. Er zijn ook andere regio’s die momenteel met hun concessies bezig zijn. Het is belangrijk dat we niet allemaal tegelijk bij dezelfde vervoerders aankloppen voor een mooie offerte. Je wilt die mensen ook niet over de kling jagen tenslotte.’