‘Laagdrempelige’ maatregelen om fietsveiligheid te verbeteren

Marieke: ‘Fietsers zijn de grootste groep verkeersslachtoffers. Maar wat opvalt is dat bij heel veel ongelukken met zwaargewonde slachtoffers helemaal geen auto’s of brommers betrokken zijn. Een voorbeeld van zo’n ongeluk is dat twee fietsers tegen elkaar aanbotsen. Ook zien we veel mensen die van hun fiets vallen omdat ze ergens tegenaan rijden. Dat soort ongelukken noemen wij enkelvoudige fietsongevallen. Die enkelvoudige fietsongevallen kunnen grotendeels worden voorkomen door bepaalde aanpassingen op fietspaden. Daarom zijn wij nu hard bezig om die aanpassingen onder de aandacht te brengen.’

Met de resultaten uit dit onderzoek hebben jullie een aanpak van fietsveiligheid geschreven, wat hopen jullie hiermee te bereiken?

Rob: ‘We hopen hiermee vooral informatie te verspreiden onder de mensen die zich bezighouden met de inrichting en verbetering van fietspaden. Het wordt steeds bekender dat enkelvoudige fietsongevallen een groot risico is, maar we merken dat in de uitvoering van projecten nog lang niet altijd de maatregelen worden toegepast die helpen deze ongevallen te voorkomen. In allerlei onderzoeken, waaronder dat van ons, zien we dat er een aantal hele effectieve maatregelen zijn die infrastructureel vrij makkelijk in te passen en kosten efficiënt zijn.’

De maatregelen waar Rob het over heeft zijn schuine stoeprandjes, visuele markeringen aan de zijkant van het fietspad en het verwijderen van paaltjes op het fietspad. Relatief makkelijk toepasbare maatregelen dus. Toch worden deze in de praktijk nog niet veel toegepast. Niet omdat men dat niet wil, maar omdat het simpelweg nog niet heel bekend is. Daarom heeft de Vervoerregio een flyer gemaakt over deze maatregelen en de positieve effecten ervan op fietsveiligheid. Rob en Marieke hopen zo alle wegbeheerders te informeren over de mogelijkheden. ‘Iedereen die bezig is met fietsprojecten en onderhoud van fietspaden zou deze maatregelen moeten implementeren’, aldus Rob.

Kunnen jullie voorbeelden geven van de grootste gevaren op de fietspaden voor enkelvoudige fietsongevallen?

Rob: ‘Haakse stoeprandjes en obstakels op het fietspad of in de berm blijken de grootste boosdoeners. Denk dan aan paaltjes op het fietspad en aan lantaarnpalen, prullenbakken, bomen of reclameborden die te dicht op het fietspad staan. Ook zien we dat fietspaden met tegels meer gewonden veroorzaken dan fietspaden van beton of asfalt. Mensen kunnen daar bijvoorbeeld vallen over losliggende tegels. Het aanleggen van fietspaden van beton of asfalt zijn echter grote projecten, en daardoor financieel minder aantrekkelijk. Daarom willen wij nu graag de focus leggen op maatregelen die we snel kunnen uitvoeren.’

Marieke: ‘Het gaat er ook om dat als je om een bepaalde reden van het fietspad afgaat, omdat je niet op zit te letten of aan het slingeren bent, dat je niet gelijk heel hard valt. Kantmarkeringen aan de rand van het fietspad kunnen daarbij helpen. Niet alleen visueel, maar door de verdikking kan je ook voelen als je van het fietspad afgaat. Op die manier heb je twee waarschuwingen om op tijd bij te sturen.’

Weten jullie hoe groot het effect is van deze maatregelen?

Rob: ‘Volgens onderzoek van Stichting wetenschappelijk onderzoek verkeersveiligheid (SWOV) zijn het erg effectieve maatregelen. En dan hebben we het alleen nog over het verminderen van enkelvoudige fietsongevallen met zwaargewonde slachtoffers. Want met deze maatregelen kunnen ook ongelukken met lichtgewonde slachtoffers worden voorkomen. Die worden niet geregistreerd in onze data, maar het is natuurlijk een enorme winst om ook dat soort ongelukken te verminderen.’

Kan je projecten noemen waar deze maatregelen al zijn meegenomen?

Rob: ‘Bij projecten die de Vervoerregio aanstuurt is de boodschap wel echt al geland. Met deze flyer hopen we ook dat de implementatie buiten de organisatie gaan rollen. Het onderwerp speelt natuurlijk wel al langer. We hebben er met veel gemeenten al over gesproken en merkten dat ze het gelijk heel serieus namen. Gemeente Waterland heeft bijvoorbeeld al kantmarkeringen geplaatst op een aantal bestaande fietspaden en schuine randen en kantmarkering komen ook terug in het programma van de MRA doorfietsroutes Gemeente Amstelveen heeft ook al eerder een mooie actie afgerond, waarbij ze paaltjes van fietspaden hebben verwijderd. Dat zijn dus echt al mooie resultaten.’