Afbeelding
woensdag 4 oktober 2023

Goed nieuws voor de OV-coach: besluit om nog vijf jaar door te gaan

Jasmijn van Engelen

Het dagelijks bestuur van de Vervoerregio heeft uitgesproken dat ze de OV-coach met vijf jaar wil verlengen! De OV-coach was een proef tot 2023. Dat houdt in dat de diensten van de OV-coach eigenlijk dit jaar zouden moeten stoppen. Maar dat hoeft dus niet, want het bestuur is zo tevreden dat ze in ieder geval tot en met 2028 willen doorgaan met de OV-coach. Wat dat betekent? In de komende vijf jaar wordt er ieder jaar geld geregeld voor de uitvoering van de OV-coach en de training ‘Sterk op Reis’. Daarnaast wordt de OV-coach wetenschappelijk onderzocht en start daarna een erkenningstraject bij het Nederlands Jeugdinstituut. Zo’n erkenning bewijst dat de aanpak werkt en daarmee kan de OV-coach uiteindelijk ook op andere plekken in het land ingezet worden. Willeke Passmore, projectleider bij de Vervoerregio, vertelt over al deze veranderingen.

OV-coach in vijf jaar uitgegroeid tot een succes

‘Vijf jaar geleden begon de OV-coach als een proef tussen MEE Amstel en Zaan en vele andere Amsterdamse partijen om Amsterdammers te ondersteunen bij het zelfstandig leren reizen’, zegt Willeke. ‘Dat was na twee jaar zo’n succes dat het werd overgenomen door de Vervoerregio. Zo kwamen de OV-coaches beschikbaar voor alle inwoners van de gemeenten van de Vervoerregio. Daarnaast werd al snel de training “Sterk op Reis” ontwikkeld, die wordt gegeven op het speciaal voortgezet onderwijs. Tijdens deze training maken de leerlingen kennis met het openbaar vervoer en gaan ze mee met een bustour of brengen ze een bezoek aan de tramstalling. Voor ouders, leraren en leerlingen is deze training heel belangrijk om het vertrouwen te krijgen dat zelfstandig reizen echt haalbaar is. Veel van de leerlingen gaan daarna dan ook nog met een OV-coach aan de slag om hun route van huis naar school te leren reizen. In de vijf jaar dat de OV-coach bestaat, hebben we in totaal 660 mensen geholpen om zelfstandig te reizen en 620 leerlingen uit het speciaal onderwijs hebben meegedaan aan de training. Tijdens de corona periode werd er natuurlijk – met goede reden – weinig gereisd met het openbaar vervoer. Maar we komen nu uit op zo’n tweehonderd OV-coach deelnemers per jaar en dertig Sterk op Reis trainingen.’

Inschatting maken voor de toekomst

De vraag die opkomt bij het regelen van financiering voor de toekomst van een dienst zoals de OV-coach is: wil je uitbreiden of denk je dat je de komende jaar hetzelfde aantal mensen helpt en trainingen geeft? Willeke: ‘We hebben gekozen voor dat laatste. Op dit moment zijn er negen medewerkers die de uitvoering van de OV-coach op zich nemen. Ze geven de trainingen op scholen, ze werven de stagiairs die als OV-coach aan de slag gaan en doen de administratie. Als je nog meer mensen wil helpen met zelfstandig reizen en nog meer trainingen wil geven, moet je het team uitbreiden en een nieuwe structuur van samenwerken opzetten.’ Omdat de kosten voor de OV-coach ook kunnen veranderen door bijvoorbeeld inflatie, wordt de komende vijf jaar ieder jaar een bedrag aangevraagd via de begroting van de Vervoerregio. Willeke: ‘Er zit daarom een verschil tussen het besluit en het geld. De OV-coach gaat de komende vijf jaar door, maar het bedrag wat nodig is wordt per jaar aangevraagd.

OV-coach Laura oefent een route met een deelnemer.

Foto: Vera Duivenvoorden

De OV-coach kan ook helpen met een fietsroute.

Foto: Vera Duivenvoorden

Officiële Erkenning voor de OV-coach

De OV-coach groeit niet door in aantal mensen, maar wel op een andere manier. Namelijk door de OV-coach te laten erkennen bij Movisie. Die erkenning betekent dat de OV-coach een “officiële interventie” wordt. Zo’n interventie (aanpak) kan dan ook op andere plekken in Nederland worden ingezet. Om erkenning te krijgen moet er wel een hoop gebeuren. Je moet kunnen aantonen dat je aanpak werkt. En dat de aanpak ook in andere gemeenten en regio’s kan werken als dezelfde werkwijze gevolgd wordt. Daarom wordt er op dit moment een wetenschappelijk onderzoek gestart naar de OV-coach. En stellen we een handboek en cursusop.’

Trainingshandboek

Willeke: ‘Het wetenschappelijke onderzoek duurt een half jaar, waarbij vooral wordt gekeken naar de resultaten die de OV-coach behaalt. Ook zijn we bezig om de training voor het opleiden van OV-coaches op papier te zetten, zodat er een handboek beschikbaar is. Dat is een grote klus. Bij de OV-coach hebben we in de afgelopen jaren bijna alle mogelijke praktijksituaties langs zien komen. Daardoor hebben we heel veel kennis van verschillende hulpvragen en risico’s tijdens het reizen. Bijvoorbeeld wat je moet doen als het niet klikt tussen een client en een OV-coach. Of wat iemand allemaal moet kunnen voordat je kunt reizen met een OV-coach. Deelnemers met pleinvrees moeten namelijk wel al het plein op kunnen, voordat ze kunnen leren reizen. De OV-coaches zijn geen therapeuten. Maar als de deelnemer het plein op durft, dan kunnen de coaches wel alle tijd en ruimte nemen om de reis vanaf het plein naar huis of ergens anders naartoe te oefenen. Zo zijn er nog heel veel verschillende situaties te bedenken. Er kloppen verschillende soorten mensen aan bij de OV-coach. Onder andere mensen met een licht verstandelijke of lichamelijke beperking, mensen die gevoelig zijn voor prikkels, mensen met autisme en mensen die nog nooit met het openbaar vervoer zijn gegaan. Al die verschillende situaties komen in het trainingshandboek.

Toekomst

Een erkenningstraject kan wel een jaar in beslag nemen. Toch is het belangrijk om te doen. Willeke: ‘De OV-coach heeft zoveel goeds gebracht in de Vervoerregio. En is het waard om in de toekomst ook op andere plekken van de grond te laten komen. Een erkenningstraject is de manier om dat voor elkaar te krijgen. Ik kijk dan ook uit naar de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek. En ik ben natuurlijk erg blij met het vertrouwen van het bestuur in de OV-coach door minimaal vijf jaar door te willen gaan.’

Tweede Kamerlid Lisa van Ginneken was gister op bezoek bij de M.L. Kingschool om daar samen met de leerlingen een training Samen Sterk op Reis te volgen. Ze zei: ‘Het was heel leuk om hier te zijn. Alles werd goed uitgelegd. Ik was onder de indruk van wat de leerlingen al wisten en van alles wat we geleerd hebben. Ook schreef ze een bericht erover LinkedIn.

Voorzitter van het dagelijks bestuur van de Vervoerregio Melanie van der Horst staat vierkant achter de OV-coach. ‘De OV-coach is heel belangrijk voor het toegankelijk houden van het openbaar vervoer. Iedere inwoner moet de kans krijgen om te reizen naar werk, sport, vrije tijd en sociale contacten. Voor reizigers die het openbaar vervoer spannend vinden is de OV-coach net die helpende hand. Iemand leert zelfstandig reizen. Niet voor een maand of voor drie maanden, maar voor de rest van diegene z’n leven.’

Maand van inclusieve mobiliteit / reis zoals jij dat wilt

Iedereen moet zelfstandig kunnen reizen. Het zou daarbij niet uit mogen maken of je een beperking hebt, hoe hoog je taalniveau of inkomen is en waar je woont. Daarom zetten wij ons in om het vervoer in onze regio voor ál onze inwoners en bezoekers bereikbaar te maken. En dat blijven we doen, want hiermee zijn we nooit klaar. In oktober, die begon met de week van de toegankelijkheid, laten we zien waarom dit zo belangrijk is en welke stappen we al hebben gezet met onze partners.