Afbeelding
donderdag 6 juli 2023

Een vergoeding voor vrijwilligersvervoer: via de Vervoerregio kan het.

Jasmijn van Engelen

Wie heeft het niet gedaan? Even de buurman een lift geven naar het ziekenhuis, omdat hij met een gebroken enkel niet zelf kan rijden. Je nicht naar het winkelcentrum brengen omdat de kinderwagen in jouw achterbak past. Als je dit regelmatig doet heet dat vrijwilligersvervoer. De Vervoerregio is een proef gestart waarbij ze een vergoeding voor vrijwilligersvervoer voor de helft betaalt als de gemeente de andere helft betaalt. Waarom? ‘Met deze vergoeding willen we gemeenten aanmoedigen om beleid te maken voor vrijwilligersvervoer zodat zoveel mogelijk mensen zich kunnen verplaatsen en kunnen meedoen in de samenleving?’ Aldus Zahraa Jawad, beleidsmedewerker bij de Vervoerregio. Hoe die proef eruit ziet legt ze in dit artikel uit. Ze maakt wel meteen duidelijk: ‘Vrijwilligersvervoer is een toevoeging aan het vervoersaanbod dat er al is. Het komt niet in plaats van het openbaar vervoer.’

Reden voor de vergoeding

Zahraa: ‘Het is ingewikkeld om alle vormen van vrijwilligersvervoer in de hele regio op te sporen. Soms loopt een project af of start een ander project weer op. We kregen in 2020 verschillende vragen vanuit Amsterdam en Amstelveen of we een vergoeding konden geven voor een initiatief voor vrijwilligersvervoer.’ De Vervoerregio moest de aanvragers in eerste instantie teleurstellen. Zahraa: ‘We kunnen als Vervoerregio niet meebetalen aan losse initiatieven. Omdat we werken met het idee van eerlijke verdeling. Dat betekent dat als we een bedrag aan de ene gemeente geven, dat een andere gemeente ook dat bedrag moet kunnen krijgen.’ Toch zat het de Vervoerregio niet lekker. ‘Vrijwilligersvervoer is een mooie toevoeging aan het vervoersaanbod. Zeker voor mensen met een reisbeperking, zoals mensen met kinderwagens, in rolstoelen, op krukken of blinde mensen.’ Daarom besloot de Vervoerregio deze proef op te zetten.

De kosten delen met gemeenten

De opzet van de proef is als volgt: iedereen die vrijwilligersvervoer uitvoert of wil uitvoeren voor mensen met een reisbeperking kan een aanvraag doen bij hun gemeente. De gemeente betaalt dan de ene helft van de vergoeding en de Vervoerregio de andere helft. Kosten waar een vergoeding voor aangevraagd kan worden zijn kosten voor vervoer, vrijwilligers, communicatie en organisatie. Zahraa: ‘We hebben deze verschillende kostensoorten expres geen beschrijving meegegeven. Want we hopen dat de gemeente dat zelf gaan doen. Want gemeenten kunnen natuurlijk anders denken over deze kostenposten. Dus ze stellen hopelijk beleid op wat bij hen past.’

Beleid maken is een voorwaarde

Dat is namelijk één van de voorwaarden: de gemeente moet beleid maken hoe zij omgaat met vrijwilligersvervoer. Alleen dan kan de aanvraag voor de vergoeding goedgekeurd worden. Zahraa: ‘We hopen dat gemeenten hierdoor gaan bedenken hoe zij in hun gebied willen omgaan met vrijwilligersvervoer.’ Overigens kan niet alles onder die vier kostensoorten geschoven worden. Er mag geen vergoeding aangevraagd worden voor de koop, huur of lease van voertuigen, verkeersboetes en schade aan voertuigen. Zahraa: ‘Als je door rood rijdt en je krijgt een boete moet je die zelf betalen.’

Gemeenten kunnen voor meer informatie over de proef vrijwilligersvervoer contact opnemen met Zahraa Jawad: z.jawad@vervoerregio.nl.

Definitie van vrijwilligersvervoer

Er zijn ook wat regels over wat onder vrijwilligersvervoer voor reizigers met een reisbeperking valt. Zahraa: ‘Het moet natuurlijk uitgevoerd worden door vrijwilligers. Dat zegt de naam ook. Dus je mag geen salaris ontvangen of winst maken. Daarnaast moet het gaan om korte ritjes. Bijvoorbeeld naar de supermarkt, het winkelcentrum, de sportclub of de bioscoop.’ Het is niet bedoeld om er een dagje mee naar de Efteling te gaan. ‘Veel van de reizigers in de doelgroep hebben ook recht op WMO-vervoer. Dat is een taxidienst waarmee ze een aantal kilometer per jaar kunnen reizen. Om dit goed uit elkaar te houden, is het budget dus alleen bedoeld voor korte ritjes.’ Ook moet het gaan om vervoer op afroep. Zahraa: ‘Een buurtbus heeft een dienstregeling. Vrijwilligersvervoer is juist af en toe. Natuurlijk kan het zijn dat je iedere week dezelfde persoon naar de sportclub brengt. Maar dat is anders dan een buurtbus die op een tijdschema rijdt en alleen bij bepaalde halten stopt.’ Dat is ook de reden waarom het niet gezien wordt als een vervanging van openbaar vervoer. Zahraa: ‘Deze proef is bedoeld om vrijwilligersvervoer aan te moedigen. Niet om het openbaar vervoer te vervangen. Het is iets extra’s. Er gaat hierdoor niet minder geld naar het openbaar vervoer.’

Op is op

De proef loopt twee jaar. En daarbij geldt de regel “wie het eerst vraagt wie het eerst krijgt”. Al wordt er vier keer per jaar gekeken welke aanvragen binnen zijn gekomen. Dus er is vier keer een deadline om geld aan te vragen. De pot voor het eerste jaar is honderdduizend euro, voor het tweede jaar honderdvijftigduizend. Zahraa: ‘We hopen en denken dat in het tweede jaar meer aanvragen binnenkomen, omdat sommige gemeenten een jaar nodig hebben om beleid te maken en goed te keuren. Dus daarom is het beschikbare bedrag groter in het tweede jaar.’ Hebben gemeenten die nu al beleid op dit onderwerp hebben een voorsprong? Zahraa: ‘Ja. Ze hebben een voorsprong. Maar om te voorkomen dat één gemeente al het geld krijgt mag een gemeente niet meer dan vijftig procent van het jaarlijkse bedrag opvragen. Zo wordt het geld verdeeld over de regio.’

Tips voor inwoners

Heeft Zahraa nog tips voor inwoners die dit lezen en die een goed idee hebben voor vrijwilligersvervoer voor mensen met een reisbeperking. ‘Jazeker. Maak een goed plan voor je idee. Vertel met welk voertuig het vervoer wordt uitgevoerd, waar je een vergoeding voor wilt en waarom. Neem daarna contact op met je gemeente en vraag of ze beleid hebben op vrijwilligersvervoer. Als dat niet zo is kun je ze vertellen over deze proef. Dan kan de gemeente beleid op gaan stellen en kan je aanvraag ingediend worden.’