maandag 26 juni 2023

De foto is gemaakt dus het bestaat: het startdocument voor het sluiten van de kleine ring

Jasmijn van Engelen

Donderdag 15 juni kwamen ze allemaal bijeen: de minister van Infrastructuur en Waterstaat, het Dagelijks Bestuur van de Vervoerregio en de wethouder van Gemeente Amsterdam. Het was een mooi moment voor een belangrijke beslissing en voor een vrolijke foto. Waarom? Omdat het startdocument voor het sluiten van de kleine ring officieel werd goedgekeurd. Arnoud Mouwen, projectleider bij de Vervoerregio Amsterdam, is een van de opstellers van dit document. Hij legt haarfijn uit wat een startdocument is en waarom het zo belangrijk is voor de toekomst.

Stukje terug in de tijd

Het woord startdocument laat niet echt los wat het betekent. Arnoud begrijpt dat maar al te goed. Hij legt uit: ‘Een startdocument is een document waar in staat dat je iets mag onderzoeken. Nou, ik begrijp ook dat dat vaag klinkt. Dus we moeten even terug in de tijd. Al heel lang, net zo lang als de plannen voor het bouwen van de Noord/Zuidlijn, speelt het idee om de “kleine ring” in Amsterdam te sluiten. Het metronet van lijn 51 loopt rondom Amsterdam, van Centraal Station naar Isolatorweg. Maar het is net geen volledige cirkel. Als het wel een cirkel zou worden, dan is dat een verbetering voor de bereikbaarheid van Noord-West Amsterdam. Het sluiten van de kleine ring is door de tijd telkens gezien als een goed idee, maar ook een heel duur idee. Daarom kwamen we nooit echt verder. Maar nu wordt in Noord-West Amsterdam Haven Stad gebouwd, een nieuwe woonwijk. Ik zeg woonwijk, maar er komen 50.000 woningen te staan, evenveel als een middelgrote Nederlandse stad. Dus het sluiten van de kleine ring betekent dat die woonwijk verbonden wordt met de rest van Amsterdam. De woonwijk was de juiste aanleiding om ook te zeggen: onderzoek hoe de kleine ring gesloten kan worden.’

MIRT-project

‘Een startdocument vormt het begin van de tweede fase van een MIRT-project.’ Vervolgt Arnoud. ‘MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport. Een hele ingewikkelde naam om aan te geven dat het grote projecten zijn waarbij het Rijk en de regio samenwerken. Het zijn projecten waarbij de uitkomst belangrijk is voor zowel het land als voor de regio of de gemeente. MIRT-projecten zijn heel verschillend, bijvoorbeeld de bouw van kerncentrales en havens. Voor de Vervoerregio zijn het weg- en ov projecten. Het (mogelijk) verlengen van de metro van Zuid naar Schiphol en Hoofddorp is bijvoorbeeld een MIRT project. Vanwege de woningbouw in Haven-Stad hebben Rijk en regio ook bij dat metroproject een groot belang.’

Breed onderzoeken

‘De MIRT-projecten hebben allemaal, hoe verschillend qua onderwerp dan ook, dezelfde indeling in fasen.’ Vertelt Arnoud. ‘In de eerste fase, de onderzoeksfase wordt bekeken wat precies het probleem is wat opgelost moet worden. In de tweede fase, de verkenningsfase wordt gekeken naar wat de beste oplossing is voor dat probleem. Die fase is nu aangebroken voor de kleine ring. Er moet dan zo breed mogelijk gekeken naar welke oplossingen mogelijk zijn en ook worden omgevingspartijen (zoals omwonenden enbedrijven) opgeroepen om met mogelijke oplossingen te komen. In de verkenningenfase wordt ook gelijk getrechterd. De meest absurde ideeën vallen af. En de meest kansrijke ideeën worden naast elkaar gelegd. We gaan ook een milieu-effectenanalyse uitvoeren tijdens deze fase. Dat houdt in dat de verschillende oplossingen getoetst wordt op verschillende onderdelen zoals geluidsoverlast, milieu-uitstoot, waterkwaliteit, gezondheid enzovoort. Zo zal de ene oplossing meer geluid geven en de andere net wat duurder zijn. Al die verschillende aspecten van een oplossing moeten bij elkaar worden gepakt en afgewogen. De verkenningenfase eindigt met een voorkeursbeslissing. Dan wordt er uitgesproken welke oplossing het best past.’

Eerste halte met metro, daarna onbekend

Maar, stiekem is er al een oplossing die de voorkeur van de bestuurders van de Vervoerregio en gemeente Amsterdam heeft. Arnoud: ‘Een beetje ongewoon aan de situatie van de kleine ring is dat het besluit is genomen voor één fase van verlenging. Dat wil zeggen: er is al geld geregeld om de metro één station te verlengen na Isolatorweg, tot de zogenaamde Hemknoop, midden in Haven-Stad. Het dagelijks bestuur van de Vervoerregio en de gemeente Amsterdam hebben al uitgesproken dat ze de kleine ring het liefst volledig willen sluiten met de metro en zo een volledige cirkel aan metrolijn willen. Maar dat is gelijk ook de duurste optie.’

Startdocument is startschot

In de verkenningsfase zal Arnoud geen grote rol spelen. Hij heeft hard gewerkt aan het project in de onderzoeksfase en heeft grotendeels het startdocument, wat nu officieel is goedgekeurd, op papier gezet. De goedkeuring is een bekroning op het werk wat hij en het team hebben gedaan. Arnoud: ‘De goedkeuring betekent eigenlijk dat het bestuur zegt, jullie hebben goed werk geleverd in de afgelopen fase.’ In het startdocument zelf staat wat er allemaal precies gaat gebeuren de komende tijd en welke stappen genomen worden. ‘Zo weet iedereen waar we aan toe zijn.’ Aldus Arnoud.