Afbeelding
dinsdag 17 mei 2022

Metroperrons Noord/Zuidlijn: een grote logistieke klus met spagaatconstructie

Jasmijn van Engelen

Van zaterdag 16 juli tot en met vrijdag 22 juli rijdt lijn 52 (de Noord/Zuidlijn) niet op station Amsterdam Zuid. Er worden dan twee nieuwe, tijdelijke metroperrons gebouwd die leunen op een stalen spagaatconstructie van zo’n 8000 kilo. Een precisieklus op een postzegel. Waarom en hoe wordt dat gedaan? Maarten Bakker, senior projectbegeleider bij de Vervoerregio, geeft een toelichting op de informatie van Zuidas.

Door Saskia Blaas, Imce en Jasmijn van Engelen

Ruimte maken in de Minervapassage

De komende jaren wordt station Amsterdam Zuid vernieuwd. Naast de aanleg van de nieuwe Brittenpassage wordt ook de bestaande Minervapassage vernieuwd. Deze wordt flink breder en hoger. De ruimte tussen de winkels wordt in de vernieuwde Minervapassage veertig meter. Om de passage te kunnen verbreden, wordt er stap voor stap ruimte gemaakt. Die ruimte is nodig om de fundering te kunnen bouwen voor het nieuwe dak. Tussen 16 en 22 juli worden de twee middelste metrosporen zo’n vijftig meter naar het oosten richting de Beethovenstraat verplaatst. Deels zelfs eroverheen. Zo ontstaat er ruimte op het werkterrein aan de andere kant van het station. Tegelijkertijd komen diezelfde metrosporen – M3 en M4 – en de daarbij horende perrons op de juiste hoogte voor de vernieuwde, hogere Minervapassage; de een (M3) met zeventig centimeter en de ander (M4) met twee meter. Door de metroperrons op dezelfde hoogte te brengen als de treinperrons ontstaat er ruimte om de dakdelen van de nieuwe Minervapassage te kunnen plaatsen.

Maarten Bakker: ‘Het huidige station Zuid is erg oud en krap. Het geeft een kruipdoor sluipdoor gevoel. De Zuidas groeit sterk qua wonen, werk en onderwijs. Daar past een vernieuwd station bij met meer ruimte om doorheen te lopen. De ambitie is om het station meer zoals Amsterdam Centraal te maken, waar de passages breed zijn met mooi licht en kleine winkeltjes.’

Niveauverschil

Het liefst konden alle metroperrons tegelijk verhoogd worden, maar daarvoor is de tijd te krap. Daarom gebeurt het in stappen, net zoals de rest van de stations- vernieuwing. Metroperron M1 wordt in 2023 op verhoogd, het meest noordelijke metroperron M2 volgt later. Wie vanaf zaterdag 23 juli de metro neemt vanaf station Amsterdam Zuid, zal zien dat beide metroperrons een niveauverschil hebben in de lengte. Om het langere perrondeel te kunnen dragen, komt er een zogenaamde spagaatconstructie onder het viaduct. Die dankt zijn naam aan de vorm: de staalconstructie ziet eruit als een omgekeerde Y. Deze staalconstructie weegt zo’n 8000 kilo. De verplaatsing van de perrons is tijdelijk, zodat er ruimte komt om de Brittenpassage te bouwen en de Minervapassage te vernieuwen. De spagaatconstructie wordt Tussen 8 en 13 mei ’s nachts geplaatst en blijft ongeveer vijf jaar staan.

Maarten: ‘Omdat er al zoveel gebouwd is rondom station Zuid is het vernieuwen van het station een lastige klus waarbij onderdelen verplaatst moeten worden om ergens ruimte te maken om te kunnen bouwen. Deze kunnen dan later weer teruggeplaatst worden. Je kunt het vergelijken met het spelletje Rush Hour waarbij je moet puzzelen en schuiven om telkens ergens anders ruimte te hebben om te bouwen.’

Iets verder lopen voor de Metro

Metroreizigers moeten vanaf zaterdag 23 juli wel iets verder lopen om in de metro te kunnen stappen, omdat de perrons dan vijftig meter verder liggen. Uiteraard blijft de lift beschikbaar en worden er enkele aanpassingen gedaan om de perrons goed toegankelijk te houden. Er komt een oversteek die beide metroperrons met elkaar verbindt. Het is daardoor niet meer nodig om via de passage van perron te wisselen.

Maarten: ‘Zoals je op de afbeeldingen ziet zal het metroperron mogelijk iets rommeliger zijn om te komen. Je gaat met een trap, loopt een paar meter en dan komt er nog een trapje. Maar het zal niet minder toegankelijk zijn dan dat het nu is. Er komt een overkapping en abri’s dus met slecht weer is er mogelijkheid om te schuilen. Het is prettig dat je van het ene perron naar het andere perron kan oversteken zonder weer naar beneden te moeten lopen.’

Verkeershinder en omleidingen

De wijzigingen aan het metrospoor en het station zijn groot. Desondanks word de hinder grotendeels beperkt. Voor het plaatsen van de stalen spagaatconstructie is het voet- fietspad aan de westzijde van de Beethovenstraat vanaf 1 mei in doordeweekse nachten tussen 22.00 en 06.00 uur zijn afgesloten. De rijbaan richting Buitenveldert is afgesloten in de nachten van 8 tot 13 mei. Het verkeer wordt dan omgeleid. Daarnaast rijdt metrolijn 52 niet op station Amsterdam Zuid van zaterdag 16 juli tot en met vrijdag 22 juli. Hij vertrekt dan vanaf de eerstvolgende halte, op het Europaplein. Metrolijnen 50 en 51 blijven wel op station Amsterdam Zuid rijden en ook worden pendelbussen ingezet tussen het Europaplein en het station. Op de stations RAI en Amsterdam Zuid, en ook op het Europaplein, staan bovendien servicemedewerkers om de weg te wijzen. Voor de wandelaars komt er een 450 meter lange looproute van het Europaplein naar station RAI.

Maarten: ‘Er wordt goed nagedacht over verkeershinder bij deze grote projecten. Voor alle werkzaamheden en de bijhorende afsluitingen van wegen of omleidingen van metro’s en dergelijke moet een alternatieve route berekend worden. Dit wordt opgenomen in het plan en voorgelegd aan het bestuur. Daardoor moet er goed nagedacht worden over alternatieve routes, pendelbussen en servicemedewerkers. Zodat reizigers zo min mogelijk last hebben van de werkzaamheden. De extra reistijd tijdens de periode dat de Noord/Zuidlijn niet stopt op station Zuid is zo’n 8 minuten. De werkzaamheden worden bewust in de zomer gepland. Dan is er minder woon-werkverkeer omdat mensen op vakantie zijn. Toeristen reizen meestal naar Amsterdam via Amsterdam Centraal uit gewoonte.’