Afbeelding
woensdag 31 mei 2023

Uitgebreide testperiode Uithoornlijn tussen juni 2023 en juli 2024

Jasmijn van Engelen

De aanleg van de Uithoornlijn zit er bijna op. Toch duurt het nog zeker een jaar voordat je echt op de tram van Uithoorn naar Amstelveen kunt stappen. Het spoor, de systemen eromheen en de trams worden eerst uitgebreid getest. Dat gebeurt onder meer via een groot aantal testritten zonder passagiers. Deze testperiode is bedoeld om de Uithoornlijn in de zomer van 2024 zonder problemen én volgens dienstregeling in gebruik te nemen. Elske Olthof (Gemeente Amsterdam) en Peter de Jong (Dura Vermeer) vertellen wat er de komende periode gaat gebeuren.

Door Stephanie Versteeg

‘Mijn rol is om de infrastructuur die Dura Vermeer gebouwd heeft, werkend op te leveren’, licht Peter toe. Over haar rol zegt Elske: ‘Ik ben verantwoordelijk voor de daadwerkelijke ingebruikname van de Uithoornlijn.’

Drie fases

Tussen 9 en 19 juni 2023 – voorafgaand aan de testperiode – wordt de Uithoornlijn eerst aangesloten op de Amstelveenlijn. Peter schetst wat er dan gebeurt: ‘Het opstelterrein aan de kant van Amstelveen – de parkeerplaats voor de trams – gaat dan uit dienst en we halen de spanning van de bovenleidingen. Dat is nodig om beide systemen veilig aan elkaar te kunnen verbinden.’

Vervolgens start de testperiode, die gepland staat tussen juni 2023 en juli 2024. De testperiode bestaat uit drie fases, geeft Peter aan: ‘In fase 1 en 2 testen we of de infrastructuur goed werkt: het spoor, de bovenleidingen en alle techniek eromheen.’ Fase 3 draait om de zogenaamde OTO: Opleiden, Trainen en Oefenen, vult Elske aan: ‘We leren de gebruikers – denk aan trambestuurders, verkeersleiders, maar ook de beheerders – dan om binnen het systeem te werken. Ook testen we in deze fase verschillende scenario’s die zich op en rond het spoor kunnen voordoen. Bijvoorbeeld een tram die pech heeft en midden op de spoordijk stil komt te staan.’

Stapvoets heen en weer

Testfase 1 begint met een serie testritten van eind juni tot eind juli 2023. ‘We rijden dan eerst met een tram van 30 meter stapvoets het hele spoor af, vanaf het opstelterrein naar halte Uithoorn Centrum en terug. Zo controleren we of de pantograaf, de beugel boven op de tram die stroom van de bovenleidingen afneemt, goed staat en nergens blijft haken’, vertelt Peter. ‘Ook controleren we of alle perrons precies goed staan. De perrons zijn natuurlijk opgemeten, maar we willen zeker weten dat de tram erlangs kan. Past het niet, dan kunnen we op tijd stoppen als we stapvoets rijden.’

Na de eerste testrit gaat een handvol trams per dag rijden, in beide richtingen. Meestal een enkele tram, soms een gekoppelde tram: twee enkele trams aan elkaar. Peter: ‘Zo testen we de beveiliging van alle wissels. En door langs alle overwegen te rijden, controleren we of de verlichting, bellen en slagbomen het goed doen.’ Elske voegt hieraan toe: ‘In deze fase voeren we ook ’s avonds en ‘s nachts testritten uit, wanneer er geen bussen op de gecombineerde bus-/trambaan rijden.’

De planning halen

Rond de bouwvakantie – van eind juli tot eind augustus 2023 – rijden er vier weken geen trams. Dit biedt ruimte voor aanvullende werkzaamheden, gebaseerd op de eerste testen. Daarna volgen nog 6 weken met testritten: tot eind september 2023. In oktober/november 2023 staat een bufferperiode gepland, om oplossingen voor mogelijke problemen te bedenken en die opnieuw te testen. Peter: ‘We liggen al vier jaar op koers om de geplande datum van ingebruikname van de tram te halen. Onze uitgebreide testperiode en dit soort buffers helpen om die datum ook écht te halen.’

Tussen december 2023 en januari 2024 start testfase 2. Hierin wordt het tramsysteem van de Uithoornlijn in zijn geheel getest, inclusief de aansluiting op alle centrale systemen van GVB, laat Elske weten. ‘Daarna, half februari 2024, start de OTO-fase. Vanaf dat moment neemt het aantal tramritten per dag toe’, geeft ze aan. ‘Deze fase bestaat uit opleidingsritten voor de trambestuurders, oefenen met de infrastructuur door de beheerders en het testen van scenario’s die zich op de tramlijn kunnen voordoen. Ook testen we een aantal keer de geplande dienstregeling.’ Nog steeds zonder passagiers – alle testritten zijn met lege trams, benadrukt Elske.

 

Stabiel systeem opleveren

De testperiode en oplevering van de Amstelveenlijn leverden waardevolle lessen op, aldus Elske. ‘De Amstelveenlijn en de Uithoornlijn gebruiken dezelfde systemen en bij de Amstelveenlijn liepen we tegen de nodige storingen aan. Daarom heeft de Uithoornlijn een uitgebreidere testperiode, zodat we een stabiel systeem kunnen opleveren’, verklaart ze. ‘Tijdens de OTO-fase willen we tot tien keer per uur in beide richtingen gaan rijden. Dat is vrij intensief, maar dat bouwen we rustig op.’

Op de vraag hoeveel overlast de testperiode gaat opleveren, zegt ze: ‘Onze bedoeling is om hinder zoveel mogelijk te beperken of zo kort mogelijk te laten duren. Maar er zal overlast zijn, bijvoorbeeld als we ’s nachts rijden. Daarom beperken we het aantal nachtelijke testritten.’ Ook noemt ze dat overwegen soms een tijdje dicht kunnen zijn, bijvoorbeeld als testtrams op lage snelheid langs overwegen rijden. Daarnaast moeten omwonenden waarschijnlijk wennen aan het rinkelen van de bellen bij de overgangen. Belangrijk om te weten: het geluidsniveau van de bellen wordt per overweg ingesteld – overdag harder en ’s nachts zachter.

Veiligheid voorop

Los van het beperken van overlast staat veiligheid tijdens de hele testperiode voorop. Peter: ‘We laten de bouwhekken bij de haltes staan. Zo ontstaat geen verwarring of mensen misschien al kunnen meerijden.’ Voor extra veiligheid zetten we tijdens veel testritten verkeersregelaars in, vult Elske aan. ‘Zij regelen het verkeer als een slagboom niet sluit of wanneer overwegen voor iets langere tijd dicht zijn. Ook op de gecombineerde bus-/trambaan staat veiligheid voorop. Alle buschauffeurs krijgen informatie over hoe ze met rijdende trams moeten omgaan’, legt ze uit.

Voorafgaand aan de testfase en oplevering van de Uithoornlijn komt er een publiekscampagne rond veiligheid, zegt Elske tot slot. ‘Die maakt inwoners van Uithoorn zich ervan bewust dat de tram er (snel) komt en wat dit voor hen betekent. Bijvoorbeeld dat de tram altijd voorrang heeft. En aan welke regels je je in het verkeer moet houden.’ Veiligheidslessen op scholen zijn onderdeel van deze campagne. De lessen worden op maat gemaakt, aangepast aan verschillende niveaus en leeftijden.

De Uithoornlijn wordt naar verwachting in de zomer van 2024 in gebruik genomen en vormt vanaf dat moment, samen met de Amstelveenlijn, de Amsteltram.