Acht netaansluitingen voor emissievrije bussen in Zaanstreek-Waterland

De Vervoerregio Amsterdam wil overschakelen naar een volledig CO2-neutraal vervoerssysteem, ook wel Zero Emissie genoemd. Hoe gaan we dit waarmaken?

Dat kan alleen maar door samen te werken. Dat klinkt als een open deur. Maar in dit geval is het al een zoektocht om te weten met wíe je precies moet samenwerken – en wat ieders rol is. Om de uitrol van de nieuwe concessie mogelijk te maken, werkt de Vervoerregio nauw samen met  netbeheerder Liander. Dat is een nieuwe partner voor ons. Als je elektrisch vervoer wilt bieden, is het cruciaal om tijdig in gesprek te gaan met je netbeheerder, want de aanleg van kabels en leidingen is de belangrijkste factor voor de planning. Samen met de netbeheerder onderzoeken we ook of er voldoende capaciteit op het stroomnet is. In totaal doorlopen we zeven stappen om het nieuwe systeem voor te bereiden. De Vervoerregio is de logische partij die de regie op zich neemt in deze voorbereidende fase. Want er moet vanwege de impact op de openbare ruimte ook nauw samengewerkt worden met de betrokken gemeenten, zowel op ambtelijk als op bestuurlijk niveau. En dat is waar wij voor staan. Samen met onze gemeenten en de netbeheerder bereiden wij als Vervoerregio maar liefst acht netaansluitingen voor.

We lopen dus op schema. Hoe reageren de gemeenten op deze transitie?

Ik ben eerlijk gezegd best verrast door de positieve reacties. Natuurlijk stellen zowel raadsleden en bestuurders als collega ambtenaren kritische vragen over de transitie, maar daar ben ik alleen maar blij mee. Dat helpt ons ook om ons werk zorgvuldig te doen. Maar het viel me op dat de meerderheid van de gemeentes naast kritisch ook positief tegenover deze verandering staat. We zijn er zo open mogelijk over geweest in het proces: we hebben aangegeven welke dingen we nog niet precies wisten en welke stappen in het proces ook voor ons nieuw waren. En juist dat werd enorm gewaardeerd. De energietransitie is niet zomaar iets. Het is een complex proces waarin elke partij net iets meer moet doen dan ze normaal gesproken doen. En dat is voor iedereen wennen. Een presentatie geven en een animatie maken van de stappen die we zetten, helpt dan enorm bij het delen van kennis.

Kan het stroomnet het wel aan? Of krijgen we kortsluiting?

Ja, het stroomnet kan dit aan. Dat hebben we samen met onze netbeheerder Liander vooraf gecontroleerd. Maar we staan aan het begin van de energietransitie. Als straks alle auto’s elektrisch rijden en alle huishoudens van het gas af moeten, dan vraagt dat nog veel meer van ons stroomnet. Daar is het vooralsnog niet geschikt voor. We moeten toe naar lokaal groen opgewekte elektriciteit. Projecten zoals ‘Wind op Zee’ en de vervanging van aardgas door waterstof in het Noorden gaan ons helpen bij die transitie. En het helpt natuurlijk ook als we met ons allen net iets minder stroom verbruiken natuurlijk.

Biedt waterstof als bus brandstof toekomst voor OV?

Waterstof is fantastisch. En we zouden gek zijn als we het niet gebruiken. Maar de vraag is wel waarvoor precies. Vooralsnog is de productie en distributie van waterstof erg kostbaar. Dat kán snel veranderen als  er genoeg marktpartijen zijn die baat hebben bij het creëren van een waterstofmarkt. Het kost energie om waterstof te maken. Dus alleen als we energie overhebben (in de daluren), biedt dit uitkomst. Waterstof kun je wel heel erg goed opslaan; en misschien wel distribueren in ons gasnet. Dus stel dat we er genoeg van zouden hebben en dat we het relatief goedkoop kunnen verspreiden, dan nog is de vraag: wat wil je met die waterstof doen? Je zou het kunnen inzetten om huizen mee te verwarmen. Maar je kunt het ook gebruiken in de mobiliteitssector – en zeker ook als brandstof voor bussen. Laten we met elkaar vooral alle opties verkennen!

De Vervoerregio organiseerde onlangs een evenement rond Zero Emissie.  Welke onderwerpen en vragen passeerden de revue?

Het evenement had als ondertitel ‘starten met schakelen’ en dat was niet voor niets. Inmiddels is de kritische massa het er wel over eens dat we structureel naar een ander energiesysteem moeten. We hoeven elkaar niet meer te overtuigen. En Nederland is een land vol kennis en kunde. De kunst is nu alleen om de mensen met de juiste kennis met elkaar te verbinden, zodat ze samen nog betere oplossingen kunnen verzinnen. Dat was het doel voor die ontmoeting: verschillende werkvelden met elkaar in gesprek brengen. Ik zag dat die dag ook daadwerkelijk gebeuren. Het event heeft dan ook veel spin-offs gehad: mensen zochten elkaar daarna op om nog meer kennis uit te wisselen.