Afbeelding
woensdag 9 december 2020

Projectleider ondergrondse fietsenstalling Stationsplein: ‘Een kick om hier te bouwen’

Hilde Postma

Op het Stationsplein wordt momenteel druk gebouwd aan een ondergrondse fietsenstalling waar plek zal zijn voor maar liefst 7000 fietsen. Projectleider van de gemeente is Michel Willemsen: ‘Dit is een unieke plek om een fietsenstalling te bouwen – op één van de drukste plekjes van Nederland. Dat geeft wel een kick. Als je hier nu in de bouwput van 100 bij 85 meter rondloopt op tien meter diepte, is dat ook erg indrukwekkend.’

Begin 2019 begon aannemer Max Bögl & Partners, met de bouw van de fietsenstalling. Projectleider Michel Willemsen vertelt: ´De aannemer heeft eerst het terrein helemaal leeggehaald. Kabels en leidingen zijn verlegd zodat er de ruimte was om te gaan graven. Ook het busstation is weggehaald. Daarna zijn de damwanden aangebracht: daarvoor hebben we stalen planken van 22 meter lang de grond ingetrild. Vervolgens is de aannemer gaan ontgraven tot min 8 meter 60 NAP. Daar waar de trams reden, vanaf bovenkant maaiveld – zaten we op 2 meter 40 NAP, dus daar moesten we tot ongeveer 11 meter diepte ontgraven; bij het deel met water was de grond uiteraard al wat lager.’

Hoe ging dat in zijn werk?

‘Je graaft onder water, met computers die gemonteerd zijn op de kraan zodat je weet waar je moet ontgraven. De computers zijn voorgeprogrammeerd en kunnen precies zien waar en tot op welke diepte moet worden ontgraven. Het is een veel gebruikte techniek waarbij de graafmachine heel goed alles tot op diepte weg kan halen. Dat verliep goed, maar het was wel veel werk. Al het afgegraven materiaal moest met boten worden afgevoerd: dat is ook nog wel een flinke klus geweest.’

Projectleider Michel Willemsen: 'Het is een kick...

....om rond te lopen in de bouwput op tien meter diepte.'

Foto: Frank Doves

Waren er geen problemen?

‘We hebben wel wat milieutechnische problemen gehad omdat we Pfas aantroffen: een hot landelijk issue op het moment. We hebben onderzoek verricht naar waar het precies wel en niet in zat – en het daarna heel precies ontgraven. Dat was wel een complicatie, maar het is gelukt alles goed af te voeren. Ook hebben duikers damwandwanden schoon gemaakt.’ Daarna hebben we 1050 funderingspalen de grond ingeboord. Er is een drainagelaag aangebracht van grind met een geperforeerde buis erin, waardoor water tijdens de bouw weg kan vloeien. Op die manier controleren we de druk onder de vloer. Het water loopt naar een opvangbak en wordt van daaruit weggepompt.’

En daarna is het beton gestort?

‘Ja! In totaal is er 6400 kuub onderwaterbeton gestort; een laag van bijna een meter dik. Dat was een flinke operatie: vier dagen en nachten hebben we aan één stuk door gewerkt. Dat beton moest uitharden, dat proces hebben we natuurlijk goed in de gaten gehouden. Toen het hard genoeg was, zijn we het water weg gaan pompen. Dat gebeurde in vier stappen; dat heeft bijna een maand geduurd.’

‘Vervolgens hebben we de bouwkuip schoongemaakt. En omdat je onder water beton stort, heb je dan ook een beetje een golvend bovendek. Dus daar hebben we wat stukjes moeten uitvlakken.’

Ondertussen hebben jullie ook nog de toekomstige directe tunnel van de fietsenstalling naar de metrohal ontgraven?

Ja, dat hebben we in juni gedaan toen ook de perrons en tramsporen aan de westkant van het Stationsplein zijn vernieuwd. In die periode waren er weinig reizigers, dus konden we rustig ons gang gaan. We hebben eerst het dak van die tunnel gemaakt. Dat is een betonnen plaat, die we op de damwanden hebben geplaatst. Daaronder zijn we gaan ontgraven. Dat heet de wanden-dak-methode. Het is niet de makkelijkste manier – maar we hebben daarvoor gekozen omdat de tramrails dan weer snel teruggelegd konden worden.

Is de tunnel nu al klaar?

Nee. De vloer moet nog gestort worden, de betonnen wanden moeten nog gemaakt worden – en er moeten nog allerlei installaties in. En we moeten de doorbraak naar de metrohal nog creëren: de entree daar. We zijn daarvoor nu in overleg met ‘Metro en Tram’ voor de veiligheidsprocedures.

Waren er verder nog bijzonderheden tijden dit proces?

Het ingewikkelde bij de bouw van deze tunnel is dat we rekening moeten houden met het eventuele doortrekken van de Oostlijn in de toekomst. Dat betekent dat er geen definitieve elementen de grond in mogen: alles moet je kunnen verwijderen. Want als de gemeente Amsterdam en de Vervoerregio de metrolijn willen doortrekken, moet de tunnel naar de metrohal dat niet belemmeren. Dus daar hebben we ook continu overleg over met ‘Metro en Tram’, andere afdelingen van de gemeente en aannemer Max Bögl & Partners.

Nadat het water was weggepompt...

Foto: Frank Doves

... is de bouwkuip schoongemaakt en de vloer vlak gemaakt.

Foto: Frank Doves

Hoe gaat het nu verder?

‘De vloer van de fietsenstalling wordt in delen gebouwd. Op dit moment zijn we bezig met de eerste moot. Straks wordt daar – in het midden van de bouwput – de vloer gestort. Op dit deel bouwen we dan een torenkraan. Met deze bouwkraan kunnen we de aangevoerde materialen (zoals beton en bekistingsmateriaal om het beton te maken) lossen en verder verdelen in de bouwput, die maar liefst 7800 vierkante meter groot is. Langzaamaan worden de vloeren, wanden, kolommen en het dak in de bouwkuip opgebouwd. Al met al zijn we met de ruwbouw ruim een jaar bezig.’

En met de afbouw?

‘Daar gaan we in 2021 ook al aan beginnen; er zit een overlap met de ruwbouw in. In 2021 komt het water ook weer terug op het dak, zodat er desgewenst ook weer rondvaartboten kunnen varen.´

Is het interessant voor jou om deze stalling te bouwen?

‘Ja, heel erg! Het is een unieke plek om een fietsenstalling te mogen bouwen – op een van de drukste plekjes van Nederland. Dat geeft wel een kick. Als je hier rond die bouwput loopt, is dat ook wel indrukwekkend met die grootte en diepte.’

Heeft de coronacrisis nog impact gehad op de planning?

‘Door corona was het wat stiller op straat. Daardoor stonden er minder files en konden betonwagens goed doorrijden. In die zin hebben wij met de fietsenstalling net als andere bouwprojecten waarschijnlijk wat minder oponthoud gehad dan we buiten coronatijd zouden hebben. Verder loopt ook alles goed volgens planning. Het storten van beton onder water is goed gegaan, het leegpompen van de kuip ook. We liggen mooi op schema.’

Op tien meter diepte. Zie je je fiets al staan hier? In de toekomst kan de stalling onderdak bieden aan 7000 fietsen. Het water wordt weer boven de stalling teruggebracht zodat er ook weer boten zouden kunnen varen.

Foto: Frank Doves

Als de stalling klaar is, zal het wateroppervlak van het Open Haven Front weer net zo groot zijn als vroeger, toen er nog schepen aankwamen met hun handelswaar. De minder fraaie plek waar twee jaar geleden nog bussen stopten, keert niet meer terug. Daarmee zal het Stationsgebied echt een mooie plek worden voor bezoekers en Amsterdammers. En forensen hebben er een moderne fietsenstalling bij.

Voor mee informatie over alle vernieuwingen aan de centrum zijde van Amsterdam Centraal zie: https://www.amsterdam.nl/projecten/entree/