´Stap voor stap komen er steeds meer mooie stallingen bij stations waar het fijn is om met je fiets aan te komen, waar je je fiets goed kunt stallen en snel en comfortabel kunt overstappen op de trein’, zegt Stephan Valenta, projectcoördinator fietsenstallingen bij treinstations bij de Vervoerregio Amsterdam. Afgelopen november is ruim 16 miljoen euro rijksbijdrage toegekend door het Rijk. De komende jaren komen er met die bijdrage vijf nieuwe fietsenstallingen bij treinstations in de regio – met in totaal 14 duizend plekken. Voor de bouw van de fietsenstallingen is in totaal 40 miljoen euro beschikbaar. De stallingen worden gezamenlijk gerealiseerd door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de gemeentes Amsterdam en Zaanstad, ProRail en de Vervoerregio Amsterdam.
Projectcoördinator Stephan Valenta: ‘Steeds meer goede fietsenstallingen bij stations’
Enorme aantallen
De vijf nieuwe fietsenstallingen komen in Amsterdam bij Centraal Station (aan de oostzijde onder de sporen), station Sloterdijk, station Lelylaan en in Zaanstad bij Zaandam centraal station aan de oostzijde en station Krommenie-Assendelft. Op al die locaties kunnen fietsers straks hun fiets parkeren in een mooie fietsstalling waar ze vlot over kunnen stappen op de trein. Projectleider Stephan Valenta vertelt: ‘In de regio zijn er ontzettend veel fietsers die naar stations komen en dan hun fiets willen stallen. Vooral bij de grote stations gaat dat om enorme aantallen. Daarom dienen we altijd voorstellen bij het Rijk in voor nieuwe fietsenstallingen waarvoor we een bijdrage uit het Bestuurlijk Overleg MIRT vragen. Vorig jaar hebben we bijvoorbeeld geld voor een stalling bij Bijlmer Arena gekregen. En het jaar ervoor voor de stalling bij Amstelstation.’
Hele bedrag
‘Dit jaar hadden we een verzoek gedaan om vijf fietsenstallingen te kunnen bouwen. De kosten zijn in totaal 40 miljoen – en we dragen samen met de gemeenten zelf 24 miljoen bij. Het Rijk draagt 16 miljoen euro bij vanuit klimaatakkoordgelden omdat door de bouw van fietsenstallingen bij treinstations reizen per fiets en trein aantrekkelijker wordt. ‘Dit is de milieuvriendelijkste manier van reizen: een combinatie van een trein- en fietsrit is uitstootvrij.’
Twee Zaanse stationsstallingen
Interessant is dat er dit jaar ook bijdragen zijn voor twee stallingen in Zaanstad. ‘In Zaandam kunnen we twee stallingen gaan neerzetten: één aan de Oostkant van het centraal station daar met 2800 plekken: dicht op het spoor. Daar hebben we dit jaar ook net al een mooie stalling aan de Westkant geopend. En we bouwen een stalling bij station Krommenie/Assendelft aan de zuidzijde met 500 nieuwe bovengrondse fietsparkeerplekken.’ Aan die zuidkant wordt nu de grote woonwijk Saendelft gebouwd. ‘De inwoners van deze nieuwe wijk krijgen straks een makkelijk overstap: ze kunnen goed de trein pakken en hun fiets achter laten in een mooie stalling.’ Het is mooi om dingen in de regio te doen in de regio buiten Amsterdam, zegt Stephan. ‘Tot nu toe ging het bij grote stallingen meestal om Amsterdam. Het is mooi om dat uit te breiden.’
Weinig ruimte
De grootste van de vijf stallingen komt – met bijna negenduizend plekken – recht onder de oostelijke sporen op Centraal Station. Stephan: ‘Dat is een uitdagend project – heel spannend! – en een hele complexe opgave. Want hoe bouw je een stalling van 8950 plekken recht onder de sporen en perrons? Er is nu eenmaal weinig ruimte bij Amsterdam Centraal. Als de stalling in 2028 af is, is het voordeel dat je heel direct onder de trein je fiets kunt parkeren.’
Grote woningbouwprojecten
In totaal zullen er straks 21.500 fietsparkeerplekken bij Amsterdam Centraal zijn. ‘Dat getal is gebaseerd prognoses van het verwachte aantal treinreizen tot aan 2030 of zelfs 2040. Er wordt ook rekening gehouden met de grote woningbouwprojecten die de komende jaren uitgevoerd gaan worden.’
Ondergrondse fietsenstalling
Bij Amsterdam Centraal wordt nu ook al een ondergrondse fietsenstalling gebouwd voor 7000 fietsen onder het water van het Open Havenfront met een ingang bij de kruising Prins Hendrikkade/Martelaarsgracht. Stephan: ‘Het werk daar schiet al aardig op: de kuip is net leeggepompt.’ Ook aan de andere kant van het station bij de IJ-boulevard wordt nog een stalling gebouwd waar 4.500 fietsen kunnen staan. ‘In 2022 zullen er rond Amsterdam CS in totaal 17.500 fietsen gemakkelijk en uit het zicht geparkeerd kunnen worden en in 2028 zelfs 21.500 fietsen.’
Havenstad
Ook bij Sloterdijk komt een inpandige stalling aan de Zuidoostzijde van het station voor 3500 fietsen. Deze zal in 2024 klaar zijn. Stephan: ‘Dat komt op een mooi moment, want rondom Sloterdijk gaat veel gebouwd worden: zo’n 40 tot 50.000 woningen in de nieuwe wijk Havenstad. Dat maakt dat deze extra plekken voor de fiets hard nodig zijn. Ook hier komt de stalling dicht op het perron zodat je makkelijk op de trein kunt stappen.’
Soepele overstap
Bij Station Lelylaan wordt een geheel nieuw stationsgebied ontwikkeld, gericht op een soepele overstap van fiets op bus, tram metro en trein. In totaal zullen hier eind 2023 maar liefst 3400 nieuwe fietsparkeerplekken zijn gerealiseerd. ‘Voor Lelylaan hebben we vorig jaar al geld toegekend gekregen. Er is ook een bijdrage voor het hele knooppunt maar er is ook wat extra geld beschikbaar om aan de noordkant van het station op maaiveldniveau nog wat extra fietsparkeerplekken maken.’
Bij station Lelylaan is het nu nog een bende met fietsen, maar op deze plek komt een nieuwe fietsenstalling van twee verdiepingen. Die zal groot, transparant en zo energie-neutraal mogelijk zijn.
Meer ambities
Daarmee zijn de ambities voor Amsterdam nog niet allemaal verwezenlijkt, zegt Stephan. ‘In Amsterdam willen we ook bij Amstelstation en het Muiderpoortstation nog betere stallingen bouwen. Maar stap voor stap krijgen we in de hoofdstad en de rest van de vervoerregio wel steeds meer goeie stallingen. Ook in de rest van de regio wordt namelijk hard gewerkt aan de uitbreiding van fietsenstallingen. Zo zijn we bij Station Hoofddorp een studie gestart naar de stationsomgeving. Hetzelfde geldt voor de omgeving van Station Purmerend. Ook daar vindt grootschalige gebiedsontwikkeling plaats die aanvullende fietsparkeerplekken nodig heeft. Ook daar zijn we samen met de gemeente de mogelijkheden aan het verkennen.
Digitale verwijsbordjes
Plaatjes van onze stallingen gaan wel eens de wereld over – zoals bijvoorbeeld die van de fietsenstallingsprojecten bij de Zuidas – en dan leggen wij uit dat de enorme hoeveelheid fietsen in de hoofdstad echt een probleem is dat dit soort oplossingen noodzakelijk is. Dan kijken mensen je soms scheef aan en zie je ze denken: geef mij dat probleem! Maar dit is wel echt uniek voor de regio Amsterdam: de kwaliteit van de fietsenstallingen. Ja, het is heel leuk – en nodig – hier aan mee te werken en over na te denken! Zo hebben we bijvoorbeeld ook de digitale verwijsbordjes om de stallingen heen: waarop je kunt zien hoeveel plekken er vrij zijn in een stalling. Daarmee kan de gemeente op een gegeven moment ook fietsen weghalen die daar lange tijd niet meer zijn opgehaald zodat de stallingen ook niet verslonzen en er voldoende plek blijft.’
De stalling onder het Zuidplein.
Bestuurder Gerard Slegers: ‘fietsgebruik stimuleren’
Ook lid van het Dagelijks Bestuur van de Vervoerregio Gerard Slegers zegt blij te zijn dat het kabinet extra middelen beschikbaar stelt om te investeren in de groeiende vraag naar fietsparkeerplekken bij de trein: ‘Het aantal reizigers dat eerst de fiets en dan de trein pakt – of andersom – groeit.’ Hij zegt uit te kijken naar ‘een duurzame samenwerking die erop gericht is het fietsgebruik te stimuleren.’
De investeringen komen bovenop het onlangs door de Vervoerregio gepresenteerde pakket covid-19 investeringen van 235 miljoen euro, dat beschikbaar is voor mobiliteitsmaatregelen in de Amsterdamse regio. In dit pakket zitten eveneens fietsmaatregelen, zoals regionale fietsroutes en stallingen bij bushaltes en knooppunten. Uit dat coronapakket draagt de Vervoerregio bijvoorbeeld 15 miljoen euro bij aan de stalling op Amsterdam Centraal.