Afbeelding
vrijdag 17 mei 2019

Noord/Zuidlijn uitgeroepen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar 2019

Duco Vaillant

De Noord/Zuidlijn is uitgeroepen tot het BNA Beste Gebouw van het Jaar 2019. De door Benthem Crouwel Architects ontworpen metrolijn ontving vandaag de vakjuryprijs. Dit is niet de eerste prijs die door de Noord/Zuidlijn is gewonnen. Wij maakten een overzicht van prijzen die zijn gewonnen door de nieuwe metrolijn.

Een van de belangrijkste aspecten waar de Noord/Zuidlijn op scoort is het ontwerp van de stations. In de jaren ’90 waren er veel problemen op het gebied van (sociale) veiligheid in de ondergrondse metrostations en tunneltjes. In diezelfde periode werden diverse tunneltjes en onveilig geachte doorgangen gesloten. In die periode presenteerde Benthem Crouwel Architects een ontwerp waarin vooral het aspect van sociale veiligheid een grote rol speelde. Ruime entrees tot het station, ruimtes die niet direct het gevoel geven dat je je in een onprettige ruimte ondergronds begeeft, geen donkere hoekjes en overzichtelijke ruimtes. In de serie ‘Op stap met de architect’ vertelt architect Jan Benthem meer over het ontwerp per station. BNA Beste Gebouw van het Jaar is niet de enige architectuurprijs die met de Noord/Zuidlijn is gewonnen. Al eerder wonnen de architecten met hun ontwerp voor de nieuwe metrolijn de Gouden A.A.P. (2019) en de ARC18 Architectuur Award (2018).

Communicatie

Begin 2009 was de Amsterdamse Noord/Zuidlijn verworden tot een project dat symbool stond voor geldverspilling, vertraging, technisch onvermogen en communicatief falen. De Gemeentelijke Ombudsman (in twee instanties) en  Commissie Veerman uitten in hun rapporten stevige kritiek op de communicatie. Onder leiding van Alex Sheerazi kreeg de Noord/Zuidlijn een nieuw gezicht. Van een overmatig geloof in de techniek naar realisme over tegenvallers, overlast en risico’s, van ingenieurs en managers naar het vakmanschap en heldendom van de tunnelboorders en van afgesloten bouwputten naar de magie en betovering van het ondergronds bouwen. Het resultaat daarvan ontging ook vakgenoten niet. In 2010 werd Alex Sheerazi uitgeroepen tot communicatieman van het jaar en in 2013 kreeg het team de Welcom Amsterdamse Communicatie Award. Hieronder is de presentatie van Alex te zien:

Huzarenstukje bij Amsterdam Centraal

Het meest ingewikkelde gedeelte was Amsterdam Centraal. Een boortunnel bouwen onder het station werd als te risicovol gezien. Om toch een tunnel te bouwen, bedachten de ingenieurs en bouwers een geheel nieuwe funderingstechniek, microtunneling. Hiermee werden nieuwe funderingspalen gemaakt. Door het centrale gedeelte van het station op een soort tafelconstructie neer te zetten, kon er vervolgens een gracht worden gegraven. In deze gracht onder het station is een tunnel afgezonken van 136 meter lang. Voor het eerst ter wereld werd een tunnel onder een bestaand gebouw gevaren. De ingenieurs en bouwers hebben diverse prestigieuze prijzen hiervoor ontvangen, waaronder de Britse Fleming Award (2007), de Belgische Hubert Raedschelders Innovatieprijs (2005) en de International Tunnelling Award (2013).

Archeologie

Voor de archeologen was de bouw van de Noord/Zuidlijn een ware schatkamer. Maar liefst 697.235 vondsten werden er gedaan bij vooral het Damrak en het Rokin. Voor het eerst kregen de archeologen een kijkje op de bodem van de Amstel. Om zoveel mogelijk zichtbaar te maken, hebben zo’n 10.000 vondsten een permanente plek gekregen tussen de roltrappen van de Noord/Zuidlijn in station Rokin. Daarnaast hebben de archeologen een prachtig boek geschreven en een mooie website gebouwd waar vele tienduizenden foto’s op staan. In Duitsland werd hun boek: “Spul” uitgeroepen tot mooiste boek ter wereld (2019). De website Below the Surface werd beloond met een Webby Award (2019).

pagina

Het boek "Spul" bestaat uit maar liefst 595 grote pagina's.

Boorteam

Boren is misschien wel nergens ter wereld ingewikkelder dan in het centrum van Amsterdam. Het boren door slappe zand- en kleigrond is op zichzelf al een uitdaging. Het boren langs en onder zoveel huizen op houten paalfunderingen in een door de UNESCO beschermd historisch stadscentrum maakt de Amsterdamse situatie uniek en is ongeëvenaard. Om boren mogelijk te maken werden diverse technieken vernuftig gecombineerd. Maar met techniek alleen kom je er niet, het allerbelangrijkste is een goed team. Voor het slagen van een boorproject is een goede samenwerking tussen boorders, ingenieurs en mensen van de boormachinefabrikant essentieel. De ingenieurs en boorders werden beloond met de Schreudersprijs (2013) en de Ground Engineering Award (2014).

Complete lijst van alle prijzen:

Jaar uitreiking

BNA Beste Gebouw van het Jaar 2019
Gouden A.A.P. 2019
Mooiste boek ter wereld 2019
Webby Award 2019
ARC18 Architectuur Award 2018
Ground Engineering Award 2014
International Tunnelling Award 2013
Schreudersprijs 2013
Welcom Amsterdamse Communicatie Award 2013
Communicatieman van het Jaar 2010
Fleming Award 2007
Hubert Raedschelders Innovatieprijs 2005