Stikstofproblematiek
Vanaf de start van de aanleg van de HOVASZ, zomer 2020, kreeg Dura Vermeer ook nog met de stikstofproblematiek te maken. Er moest veel worden gerekend om binnen de grenzen te blijven, maar met inzet van extra stage 4 materieel in plaats van stage 3 lukte dat net. Miggels: ‘Stage 4 is ongeveer het schoonste dat je kunt gebruiken, voordat je de stap maakt naar elektrisch of waterstof. Dat gaf een grote reductie van de stikstofuitstoot, terwijl we ook al elektrisch handgereedschap en bijvoorbeeld een elektrische wals inzetten. We hadden bovendien al een flinke reductie gerealiseerd door het beperken van de hoeveelheid asfalt en grondstromen. Dat lukte allemaal toen maar net, terwijl we daar nu veel verder mee zijn. De opdrachtgever hoefde daar verder niet extra voor te betalen. Het is gewoon de nieuwe manier van werken.’ Ook circulariteit hoort daarbij, aldus Miggels, met rioolbuizen van 40% hergebruikt kunststof en de betonwapening van een fietstunnel, die voor 95% uit hergebruikt materiaal bestaat.
Heel bijzonder
Het streven naar meer duurzaamheid zit vaak verpakt in een aanbesteding. Op dat vlak wordt er steeds meer verwacht van overheden, weet ook Marja Ruigrok. ‘Soms stellen we extra eisen aan duurzaamheid aan de voorkant en soms geven we de partijen de ruimte om zelf met innovaties te komen. Het is heel mooi dat Dura Vermeer dat hier heeft gedaan en we dat kunnen vertellen aan de gemeenteraad en aan het publiek. Dat je het milieu ook ontlast door de inzet van elektrische graafmachines. De mensen die hiermee mee bezig zijn, zien het als het nieuwe normaal, maar het komt nog te weinig over het voetlicht dat die inzet eigenlijk heel bijzonder is.’
Toekomstig hergebruik
Miggels noemde ook nog het toekomstig hergebruik van de nieuwe biobased geluidsschermen. Marja Ruigrok daarover: ‘Dat circulaire aspect pakken wij vaker op, zoals bij de Cruquiusbrug in Haarlemmermeer. Daar worden delen van de oude brug hergebruikt als tegengewicht in de nieuwe brug. Of neem het olifantsgras dat hier in Haarlemmermeer rond Schiphol wordt geteeld en ganzen weghoudt van de start- en landingsbanen. Dat gebruiken we weer in het beton van stoepranden op een bedrijventerrein. Als we hier in de regio een concessie voor het openbaar vervoer aanbesteden, staat ook vast dat het helemaal elektrisch moet. Punt is wel dat je dan heel goede afspraken maakt over de laadinfrastructuur, omdat er hier in de regio een stroomprobleem is.’
Keerpunt
Een voordeel van de HOVASZ is wel dat het laadstation voor de elektrische bussen direct op een keerpunt is aangelegd bij het nieuwe busstation Aalsmeer, zodat er niet nog eens naar een andere locatie hoeft te worden gereden.
Fiets
Naast het ov is voor Ruigrok ook de fiets een belangrijk onderdeel, met parallel aan de HOVASZ een fietspad. De politica woont vlak bij de HOVASZ en maakt zelf vaak gebruik van de nieuwe fietsvoorzieningen. Zowel de Vervoerregio als de gemeente Haarlemmermeer ondertekende de samenwerkingsovereenkomst ‘Flexibel werken en slim reizen’ bij Breikers. Deze regionale organisatie voor werkgevers mikt op het spreiden van de verkeersdrukte en stimuleert het fietsgebruik van werknemers.
Gezond leven
‘De inzet van de fiets’, vervolgt Ruigrok, ‘is natuurlijk de verpersoonlijking van duurzaamheid en een gezond leven. Met Breikers, een club waar honderden bedrijven bij zijn aangesloten, mikken we op mijden, verleiden en spreiden. Dus hoe kunnen we zoveel mogelijk mensen verlokken om gebruik te maken van het ov en de fiets? Zo krijg je in Haarlemmermeer wel een kilometervergoeding voor de ov en de fiets, maar niet voor de auto. We mikken op de zogeheten modal shift, waarbij je mensen van de ene modaliteit in de andere krijgt. Zo zijn de bussen van R-net hier enorm populair. Als die elke 6 à 8 minuten komen, vormen ze een goed alternatief voor de auto.’
Goed teken
Nu de HOVASZ nog maar net open is, valt het Miggels al op dat de fietsenstalling bij het busstation helemaal vol is; een goed teken.
Pluspunten
Een van de pluspunten van het project zit hem ook nog in de leereffecten voor volgende bouw- en kunstwerken. Zoals het werken met Building Information Modeling (BIM, 3D modeleren). Miggels: ‘We hebben hier zelf geïnvesteerd in het 3D-model en dat neem je weer mee naar nieuwe werken. Door deze weg eerst digitaal te bouwen, kun je de aanleg daarna in één keer goed doen. Je optimaliseert daarmee het ontwerp, maakt buiten minder fouten meer en voorkomt ook het onnodig verslepen van grond.’
Rotondes
Het wegontwerp kent ten slotte nog enkele, slimme aspecten die de duurzaamheid extra bevorderen, besluit Ruigrok. Zoals het vervangen van kruispunten door rotondes: dat scheelt heel veel stoppen en optrekken en dus CO2. Dat laatste geldt ook voor bussen op de vrije busbaan. Bovendien rijden die rechtdoor over vijf van de zes rotondes en verbruiken daardoor ook nog eens minder energie. Al met al een mooi voorbeeld van kleine en grote ingrepen, die met elkaar een grote duurzame impact hebben, naast de directe effecten op de lokale leefbaarheid en bereikbaarheid.
Opdrachtgever HOVASZ (Hoogwaardige Openbaarvervoerverbinding Aalsmeer – Schiphol-Zuid): Vervoerregio Amsterdam, Provincie Noord-Holland, gemeenten Haarlemmermeer, Aalsmeer, Uithoorn
