Afbeelding
donderdag 27 april 2023

Gemeente Amsterdam stuurt bezoekers Koningsdag berichtjes om de drukte te spreiden.

Jasmijn van Engelen

Op Koningsdag is het weer als vanouds druk op straat. Helemaal in steden als Amsterdam. Tijdens zulke dagen kan het zijn dat in delen van de stad zo druk worden, dat bezoekers vast komen te staan of zelfs hun bestemming niet kunnen bereiken. Dan is een berichtje met tips om naar een ander gedeelte te gaan, bijvoorbeeld het Vondelpark, zeer welkom. Mick Werkendam, projectleider bij Gemeente Amsterdam en Maarten Peters van het MRA-platform Smart Mobility houden zich bezig met het managen van bezoekersstromen tijdens dit soort drukke dagen. Ze vertellen over het hoe en waarom van crowd management. Mick: ‘Tijdens Koningsdag komen er wel tweehonderd duizend bezoekers naar de stad. Dan werken we nauw samen met allerlei organisaties om alles in goede banen te leiden.’ Maarten: ‘Reizigers blijven altijd een vrije keuze houden in hun reis. Maar we hopen teleurstelling te voorkomen door niemand in een fuik te laten lopen.’

Waarom houden jullie je bezig met crowd management (het beïnvloeden met bezoekersstromen)?

‘We zien dat op hele drukke dagen of tijdens populaire events er soms teveel mensen tegelijk naar één plek komen’, vertelt Maarten. ‘Bijvoorbeeld zoals vandaag, op Koningsdag, of als er zowel in AFAS en de Ziggo Dome grote concerten zijn en tegelijkertijd Ajax speelt. Dan zijn er zoveel mensen op zo’n klein gebied en komt het verkeer vast te staan. Het kan zelfs tot gevaarlijke situaties leiden, bijvoorbeeld omdat hulpdiensten niet snel genoeg ter plaatse kunnen komen en er extra politiebeveiliging nodig is. Om dat te voorkomen moet je slim gebruik maken van tijd, ruimte en vervoersmiddelen. Dat is crowd management.’

Mick Werkendam: ‘Op koningsdag komen er tweehonderd duizend bezoekers naar de stad. Amsterdam loopt dan helemaal vol. Dit jaar is ’s avonds ook nog eens een concert van Metallica. Om te voorkomen dat zo’n dag uit de hand loopt moét je aan crowd management doen. Anders wordt de stad een chaos en kunnen er geen bezoekers meer naartoe of kunnen ze juist niet meer weg.’

Maarten : ‘Daarom hebben we de handen ineen geslagen en werken de Vervoerregio, MRA-platform Smart Mobility, provincie Noord-Holland, Gemeente Amsterdam en provincie Flevoland en twee consortia van marktpartijen en kennisinstellingen om oplossingen te bedenken.’

Hoe ziet crowd management er uit op Koningsdag?

Er zijn dan drie fases,’ zegt Mick. ‘ Vanaf heel vroeg in de ochtend zie je de stad vol stromen. Tot een uur of elf, want dan beginnen een aantal feesten en activiteiten. Daarna begint de fase dat er nog steeds bezoekers binnenkomen maar we de dagjesmensen en gezinnen proberen te verleiden om voor acht uur de stad weer te verlaten. Dan stoppen namelijk alle grote feesten en gaan alle feestgangers naar huis. Het is voor gezinnen met kleine kinderen prettiger om niet in die stroom feestgangers te zitten maar eerder naar huis te kunnen. Dan komt het ook niet vast te staan. Kortom: op de dag proberen we de hele dag bezoekers te spreiden over verschillende gebieden.’

Hoe doe je dat?

Mick: ‘In de eerste plaats door samen te werken! We hebben die dag een “operationeel mobiliteitscentrum” (OMC) in de Johan Cruijff Arena. Daar zit een team van zeven uur ’s ochtends tot twaalf uur ’s nachts, in shifts. Samen met een team van twaalf mensen van Politie, handhaving, de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio die verantwoordelijk is voor de geneeskundige hulpverlening bij zware ongevallen, rampen en crisissen (GHOR), de omgevingsdienst en verkeersregelaars. In dat OMC kijken we live beelden uit van hoe druk het is in Amsterdam. We kunnen daardoor heel snel schakelen en de juiste beslissingen maken. Maar het zit niet alleen in de samenwerking op de dag zelf. In de maanden in aanloop naar Koningsdag denken we heel goed na over hoe we de stad inrichten. We spreiden de feesten voor jongeren rondom Amsterdam, zoals in de NDSM-buurt in Amsterdam-Noord en in Amsterdam-Oost. Zo zijn  in het centrum (onder meer  in het Vondelpark) veel meer activiteiten voor gezinnen. We oefenen dilemma’s die op die dag kunnen optreden. We stellen enorme draaiboeken op en hebben intensief contact met alle partners. We kijken naar het openbaar vervoer en we maken scenario’s voor reizigers. Het is heel intensief, zeker in de laatste weken voor de dag zelf. Maar het is ook heel gaaf om te doen.’

Plannen om met Koningsdag naar Amsterdam te gaan? Kijk op www.amsterdam.nl/koningsdag voor de verschillende festiviteiten, EHBO stations en toiletten.

Hoe zie je in dat OMC hoe druk het is in Amsterdam op de dag zelf? En hoe voorspel je hoe druk het nog gaat woorden?

Mick: ‘Daarvoor ontvangen we allerlei verschillende soorten data. We zien drukke delen van de stad rood oplichten op de monitor. We hebben camera’s in de stad hangen met live-beelden en drukte sensoren die het verkeer meten. Ook hebben we ook mensen op straat lopen, die ons kunnen melden als een gebied of een straat te druk is. Daarnaast ontvangen we ook veel data van reis-apps zoals 9292.nl en NS.nl. Daardoor kunnen we – geanonimiseerd – bijhouden hoeveel reizigers bijvoorbeeld een reis opzoeken met als bestemming Amsterdam Centraal Station. Aan de hand van die data kunnen we voorspellen hoe druk het nog gaat worden. Die data gebruiken we ook om een signaal te geven aan reizigers die op weg zijn naar een te drukke bestemming.’

Hoe ziet zo’n signaal eruit? Krijgen mensen een berichtje op hun telefoon? 

Mick: Ja precies. Via whatsapp, Instagram, Telegram, Signal en andere apps. We sturen die berichten via Geofencing. Dat betekent  dat een bericht bijvoorbeeld in een bepaald gebied verspreid wordt. Of aan iedereen die een bepaalde locatie in z’n navigatiesysteem heeft ingetoetst. Zo’n bericht onttrekt geen data aan de telefoon maar gaat via een ander systeem. Het is ook anoniem. Wij kunnen alleen een bericht sturen, maar we kunnen niet zien wie het bericht ontvangt. In zo’n bericht geven we aan dat het erg druk is op de locatie die ze willen bezoeken en bieden we een alternatieve locatie aan om naar toe te gaan. Ook bieden we alternatieve routes en alternatief vervoer aan.’

Worden reizigers/bezoekers ook wel eens geweigerd op een locatie?

Maarten: ‘Het is nooit de bedoeling om reizigers en bezoekers te weigeren. Iedereen is altijd vrij om z’n eigen reis te kiezen. Maar soms is een plek te druk. Dus de berichten zijn niet om reizigers te dwarsbomen, maar om ze te informeren en een goed alternatief te geven. Zodat ze een leuke dag hebben, ondanks dat ze misschien niet hun oorspronkelijke bestemming bezoeken.’

Mick: ‘Op koningsdag kan het soms op plekken zo druk worden dat helaas bezoekers niet meer ergens naartoe kunnen. Vorig jaar was het te druk op het water, waardoor bootjes de grachten niet meer op konden. Ook zien we dat het bij de Westerstraat het zo druk kan worden dat we helaas één richtingsverkeer moeten instellen: alleen eruit, niet er in. Maar we bieden altijd een alternatief. Zodat iedereen een feestje van de dag kan maken.’

Met het openbaar vervoer door en naar Amsterdam op Koningsdag?

Dat kan. De trein rijdt 26 april ’s avonds en 27 april overdag van en naar Amsterdam. De NS rijdt vanwege Koningsdag een speciale “Oranjedienstregeling”. De vervoerder zet langere en soms extra treinen in om feestvierders naar grote steden te brengen.

Bus, tram, pont en metro

Ook bussen, trams, metro’s en de pont rijden en varen met hun zaterdagdienstregeling, meldt het GVB. Voor enkele bussen en trams geldt daarnaast een aangepaste route. Nachtbussen rijden gewoon in de nacht van 26 op 27 april, maar soms wel via een alternatieve route. Kijk hier voor een overzicht van alle aangepaste routes.