Afbeelding
donderdag 8 december 2022

Feestelijke opening van laadpalen en elektrische bussen op busstation Amsterdam Centraal

Jasmijn van Engelen

Warme chocolademelk met slagroom, brownies, een barista die vanuit een mobiel koffiekarretje cappuccino en verse gemberthee maakt: het is een feestelijke opening van de zes snellaadpalen, 31 bussen en ondergrondse laadinfra op het perron van busstation Amsterdam Centraal. Het programma heeft een soepele dienstregeling. Dagelijks bestuurslid Melanie van der Horst en GVB directrice Claudia Zuiderwijk doen een woordje. Beiden benadrukken: dit was niet gelukt zonder samenwerking. Deze bussen gaan de stad schoner maken, vormen een verbetering van de luchtkwaliteit en zijn een stap richting de duurzaamheidsdoelen van GVB en Amsterdam.

Samenwerken

Aan dit grote project hebben veel verschillende partijen samengewerkt, namelijk de Vervoerregio Amsterdam, Gemeente Amsterdam, GVB, NS, Alliander, Heliox en Wolter & Dros. Melanie van der Horst: ‘Aan de hoeveelheid mensen die hier staan zie je: zoveel mensen zijn nodig om deze laadpalen op centraal station voor elkaar te krijgen. Dat was geen eenvoudige klus.’ Claudia Zuiderwijk beaamt: ‘Dit was echt zoals het maken van een taart. Iedereen moest een ingrediënt meebrengen. Alleen dan wordt het een lekkere taart. En je ziet, iedereen heeft zijn gedeelte bijgedragen en hard gewerkt en het is gelukt! Dat is mooi om te zien.’

Uitstootvrij

De laadpalen en elektrische bussen zijn onderdeel van het uitstootvrij maken van de bussen van GVB. Met deze 31 bussen is zo’n 40% van de bussen van GVB uitstootvrij.  Eind volgend jaar stijgt dat percentage naar 80% om uiteindelijk in 2025 volledig uitstootvrij te zijn. Claudia: ‘Dat is vijf jaar eerder dan de landelijke deadline van 2030 waarop al het openbaar vervoer uitstootvrij moet zijn. We zijn goed op weg en de nieuwe laadpalen spelen een grote rol in de verduurzaming van de bussen van het GVB.’ Melanie van der Horst: ‘Het doel van deze samenwerking is het uitstootvrij maken van het openbaar vervoer in Amsterdam. Uitstootvrij vervoer is goed voor de duurzaamheid, luchtkwaliteit en leefbaarheid van de stad dus goed voor reizigers en inwoners.’

Puzzelen

De laadpalen zien eruit alsof ze er altijd hebben gestaan. Hetzelfde grijsblauwe staal waar ook de borden met vertrektijden van de bus van gemaakt zijn is gebruikt voor de laadpalen. En ze staan zo op het perron dat iemand in een rolstoel er prima langs kan. Maar schijn bedriegt. Het heeft veel werk gekost om het zo eruit te laten zien dat het eigenlijk niet opvalt dat ze er zijn. Dat weet Naut Loots van gemeente Amsterdam maar al te goed. ‘Een van de grote uitdagingen was het puzzelen waar de laadpalen op het station konden staan. Aan die palen zitten enorme kasten vast van 2,5 meter hoog. Onder het bus perron in de stationshal was geen ruimte om deze grote kasten te installeren. En als we die op het bus perron hadden neergezet, konden reizigers vanaf het spoor niet makkelijk meer het IJ zien.  Terwijl dat één van de belangrijkste elementen was aan het ontwerp van dit station, zicht op het IJ.’ De kasten zijn gekomen in een ruimte achter in het station die wordt gehuurd van NS. Daardoor moest de bekabeling wel onder het perron door. Naut: ‘Op die bekabeling staat hoogspanning, dus we moesten goed controleren hoe dat op een veilige manier kon. Dat is gelukt. Al met al was het een grote puzzel vol passen, meten en ontwerpen.’

Financiën en subsidie

De zes laadpalen zijn niet voldoende om uiteindelijk alle bussen van GVB op elektriciteit te laten rijden. Camille de Luca-Schwartz, projectbegeleider bij de vervoerregio: ‘Dit is het derde tranche project van vijf grote tranche projecten om het OV in Amsterdam uitstootvrij te krijgen. Tijdens de eerste lockdown van de covid-pandemie in 2020 werd besloten om dit project uit te voeren, als onderdeel van onze visie “investerend de crisis uit”. Daarom hebben we als Vervoerregio – op een EU subsidie en lagere exploitatiekosten na – alle kosten gedragen. Zo houden we koers op weg naar een duurzaam  mobiliteitssysteem in 2025.’

Slimme accu

Na de officiële opening, waarbij op een grote rode knop wordt gedrukt, is het mogelijk om een rondleiding door een nieuwe GVB bus te krijgen. Daar geeft Sjef Maas van VDL, het bedrijf dat de bus gebouwd heeft, een korte toelichting op de bus zelf. Want de kabels onder het perron staan onder hoogspanning, maar dat geldt ook voor de kabels in de bus die naar de accu leiden. Dat is goed opgelost. Sjef: ‘Als de pantograaf contact maakt de laadpaal geeft de bus aan hoe vol de accu is. Is die vrijwel leeg dan wordt er snel geladen. Maar als de accu bijvoorbeeld nog 80% vol is, dan gaat het laden – net als bij je smartphone – langzamer.  Zo slim is de technologie. De bedrading met stroom gaat via het dak en de achterzijde naar de accu en motor toe. Daarom is er achterin de bus een hoek afgeschermd en kunnen daar minder reizigers zitten dan bij een dieselbus. Gelukkig is er genoeg plek in de rest van de bus.’

Delen van energie

De laadpalen hebben, naast hun ontwerp in lijn met het design van het station en de technische vernuftigheid van de bouw nog een laatste bijzondere eigenschap. De stekkers zijn zo ontworpen dat ook auto’s en vrachtwagens er aan kunnen laden. Zo kunnen in de toekomst de laadpalen gedeeld worden. Gerard Slegers, lid dagelijks bestuur Vervoerregio Amsterdam met portefeuille duurzaamheid: ‘We willen in de regio niet alleen het openbaar vervoer uitstootvrij hebben, maar ook bijvoorbeeld logistiek en transport. Daarom onderzoeken we de mogelijkheden van samen laden. Wij bekijken dit ook vanuit het standpunt dat je niet alles voor jezelf moet houden. Als het ene bedrijf overdag stroom nodig heeft en het andere in de nacht, dan kun je prima een aansluiting op het energienet delen. Voor het delen van laadinfra geldt hetzelfde. We verkennen nu hoe we dat moeten inrichten.’

Zelf de elektrische bus nemen? Grote kans dat je in eentje zit als je een ritje maakt in lijn 15, 18, 21, 22 en 48.