donderdag 3 november 2022

Een tour door twee fietsenstallingen bij Amsterdam Centraal: ‘Knap staaltje bouwwerk’

Jasmijn van Engelen

De klok hangt al en doet het. Een belangrijk onderdeel voor de reizigers die hun fiets komen stallen in de ondergrondse fietsenstalling op de Prins Hendrikkade aan de centrumzijde van het Centraal Station: De stalling Stationsplein. Het is één van de twee fietsenstallingen die gebouwd worden op het Centraal Station. De andere fietsenstalling (stalling IJboulevard) ligt aan de IJ-zijde van het station., in het water. De stalling aan de centrumzijde ligt zelfs onder water. Er mocht een middag gespiekt worden in deze indrukwekkende bouwwerken, waaraan de Vervoerregio Amsterdam heeft meegewerkt en meegefinancierd. Je leest hier de stand van zaken.

Stationsplein – Centrumzijde Centraal Station

Het bezoek begint gelijk met een van de dilemma’s én trots van de stad: fietsers. Om de fietsenstalling in te gaan zet je de fiets op een soort platte roltrap (een zogenaamde ‘tapis roulant’). De kunst wordt – zo vertelt Anouk Busger op Vollenbroek van gemeente Amsterdam – dat ‘eigenwijze Amsterdammers’ voldoende rekening houden met andere fietsers en voetgangers bij de toegang van deze roltrap. In de beginperiode zal de gemeente fietscoaches inzetten, die uitleggen hoe alles werkt en dus ook dat je moet afstappen voor je de rolband op stapt en de stalling ingaat.

Fietstag-systeem

Het inchecken in de stallingen krijgt ook een update. Als je snel en gemakkelijk je fiets wilt parkeren kun je gebruik maken de speciale ‘Fietstag’. Met de fietstag, een sticker met een tag, die op je fiets wordt geplakt krijg je toegang tot deze stalling zonder OV-chipkaart of bankpas erbij te moeten pakken. Je kunt daardoor sneller en handiger in- en uitchecken. Deze fietstag kun je ook gebruiken in de fietsenstalling van Leidseplein, Beursplein, Reguliers, Zuid Strawinskylaan of NS Amstelstation. Elke eerste 24-uur kun je je fiets gratis in alle stallingen stallen, ook de bestaande stallingen op Amsterdam Centraal.

Parkeerplekken

Net als bij de stallingen op het Beursplein en Leidseplein komt rond Amsterdam Centraal Station ook een ‘dynamisch fietsparkeer verwijssysteem.’ Met borden wordt aangegeven waar en hoeveel fiets parkeerplekken er nog vrij zijn. Zo weet je waar je naar toe kunt als een stalling vol zit. In de stalling wordt gewerkt met lampjes: Rood als een rij vol is, oranje als er nog een paar plekjes zijn en groen als er veel plekken vrij zijn. Anouk: ‘Zo kun je in één oogopslag zien waar je kan parkeren.’ De lampjes zijn nog niet geïnstalleerd. Dat is één van de klussen die nog gedaan moet worden voor de opening. De andere klussen? Bijvoorbeeld het testen van de waterpompen. Als het regent moet de fietsenstalling natuurlijk niet vollopen. Dus pompen ze het water naar boven, het Open Havenfront in.

Droog overstappen op de trein

Hoeveel fietsers bij deze Stationsplein-stalling terecht kunnen? 7000. Maarten Bakker, projectbegeleider bij de Vervoerregio, is benieuwd hoe de reizigers denken: ‘Gaan ze gelijk vooraan parkeren, of lopen ze juist door naar achter?’ Aan de achterkant van de stalling zit namelijk een tunnel die uitkomt op de metro- en stationshal. Ideaal dus voor iedereen die droog wil overstappen op de metro of trein.

Knap staaltje bouwtechniek

Die tunnel is overigens een bijzonder stukje bouwwerk: Die is namelijk ‘modulair’. Dat betekent dat de tunnel er uit kan, mocht dit ooit nodig zijn. De tunnel is dus niet één geheel met de rest van de fietsenstalling. Het is niet het enige bijzondere bouwstukje in de stalling. Aan de voorkant stroomt er daglicht binnen via een opening in het beton. Je kunt vanuit de stalling zo de buitenlucht zien en mensen die wandelen op de kade zien. Technisch manager Tonnie Brandt vertelt: ‘Bij de overgang naar de tunnel is een schuine en dubbel gekromde betonnen wand gestort. Qua wapening en uitvoering een enorm ingewikkelde bouwtechniek. Door het vakmanschap is het eindresultaat schitterend’

Fietsenstalling IJboulevard–IJ-zijde Centraal Station

Ook aan de IJ-zijde komt er een fietsenstalling in het water: De stalling IJboulevard (4000 plekken). Er komt zelfs een hele boulevard bovenop waar uiteindelijk op gelopen, gezeten en gerecreëerd kan worden. Daar in de zon uitkijken op het water, dat is zeker geen vervelende bezigheid.

Fijne akoestiek

Aan beide zijden van de boulevard kun je met je fiets de stalling in. Hoewel hier de fietsenrekken nog niet geplaatst en de muren nog niet geverfd zijn, is de sfeer even prettig en licht als bij de stalling aan de centrumzijde. Dat komt onder andere door de akoestiek, die bij beide stallingen prettig en zacht is: Geen galmende geluiden.

Langwerpige stalling

De fietsenstalling is langwerpig. Te langwerpig om van de ene kant helemaal tot aan de andere kant alles in de gaten te houden. Daarom komen er twee medewerkers in de stalling, bij iedere ingang één. De fietsers die hier parkeren zullen hoogstwaarschijnlijk de pont of de trein moeten hebben. Ze zijn op doorreis. Daarom is het wel zo fijn dat er een scherm komt met vertrektijden van de treinen erop. Zo weet je hoe lang je nog hebt om naar het perron te lopen.

Fiets met mandje

Ook in deze stalling wordt gebruik gemaakt van het fietstag-systeem om in te checken, en de lampjes om aan te geven of er plekken vrij zijn. Daarnaast zijn er – net als aan de centrumzijde – bepaalde rekken waar bredere fietsen terecht kunnen, bijvoorbeeld fietsen met een mandje voorop. De vakken met die rekken worden met aparte kleuren aangegeven. Ruimte voor driewielers, grote bakfietsen of andere fietsen voor mensen met een mobiliteitsbeperking is er helaas niet bij de nieuwe stallingen. Anouk: ‘Mensen met een driewieler, bakfiets of mensen die slecht ter been zijn kunnen terecht bij de stalling Stationsplein Oost. Deze heeft ook stallingsruimte op de begane grond.’

Geplande opening

Hoewel beide stallingen ver gevorderd zijn, zien ze er nog niet helemaal ‘af’ uit. Of dat goed gaat komen? Maarten: ‘Jazeker. De fietsenstallingen zijn een groot project met veel verschillende partijen. Ik ben trots dat we dit met z’n allen voor elkaar gekregen hebben. Goede fietsenstallingen dragen bij aan een stad waar bewoners en bezoekers uitgenodigd worden om de fiets te pakken in plaats van de auto. De laatste loodjes komen zeker goed.’ De opening van de fietsenstallingen staat gepland voor het eerste kwartaal van 2023.