Afbeelding
maandag 19 oktober 2020

Versnelling in aanleg toegankelijke haltes: ‘Het ov moet de deuren openen voor iederéén’

Hilde Postma

De Vervoerregio Amsterdam wil dat steeds meer mensen zelfstandig de bus, tram en metro kunnen pakken. Daarom investeert de Vervoerregio de komende vijf jaar 40 miljoen euro in onder meer het toegankelijk maken van haltes voor reizigers met een motorische en/of een visuele beperking en het begrijpelijker maken van reisinformatie. Projectbegeleider Titus Reijntjes: ‘Om het openbaar vervoer beter toegankelijk te maken voor mensen met een beperking, is het ook belangrijk om te begrijpen hoe deze mensen hun reis ervaren.’

Meer dan de helft van de haltes binnen de Vervoerregio Amsterdam zijn nog niet volledig of gedeeltelijk toegankelijk voor reizigers met een motorische en/of visuele beperking. Die haltes worden nu versneld toegankelijk gemaakt met bijvoorbeeld blindegeleidelijnen, een drispaneel met een voorleesknop en meer ruimte voor rolstoelen. Voorzitter van de Vervoerregio Sharon Dijksma zegt: ‘Mobiliteit geeft vrijheid. De mate waarin iemand zich zelfstandig kan verplaatsen, is van grote invloed op deelname aan de samenleving. Nu zijn bijvoorbeeld tram- en bushaltes vaak nog moeilijk te bereiken voor mensen met een beperking. Daar moet verandering in komen, zodat het openbaar vervoer letterlijk de deuren kan openen voor iedereen.’

Schouw Overamstel

Niet alleen wordt daar meer geld voor beschikbaar gesteld – ook denkt het team projectbegeleiding onder leiding van Menko Noordegraaf na over hoe mensen met een beperking al eerder kunnen worden betrokken bij plannen voor verbeteringen. Projectbegeleider Titus Reijntjes van de Vervoerregio: ‘Ik ben nu bezig met de ‘upgrade´ van metrostation Overamstel, waarbij we ook de toegankelijkheid voor mensen met een beperking willen verbeteren. We hebben daar natuurlijk richtlijnen voor: er is een integraal Programma van Eisen waarin staat aan welke richtlijnen een metrostation moet voldoen op het gebied van toegankelijkheid. Maar met mijn teammanager Menko heb ik besproken dat het goed zou zijn om daarnaast ook mensen met een beperking vroegtijdig bij de planvorming van sommige projecten te betrekken. We willen weten: hoe ervaren deze mensen het nu zelf?
‘Daarvoor ben ik samen met de projectleider van Metro en Tram een schouw gaan doen op het metrostation Overamstel. Met drie mensen van Cliëntenbelang (een organisatie die opkomt voor de belangen van mensen met een beperking) zijn we alle looproutes op het metrostation langsgegaan om te zien: wat zijn de knelpunten voor mensen met een beperking?’

Spartaanse metrohalte

Dat deden Titus en de projectleider van Metro en Tram (MET) samen met Dror Cohen Rapoport die zichzelf als ‘bijna blind en aangewezen op een blindenstok’ omschrijft – en twee mensen in een rolstoel. Wat er allemaal beter kan aan het metrostation? Veel, volgens Dror, die de halte goed kent. ‘Ik woon praktisch naast metrostation Overamstel. Als ik ergens in of buiten de stad ben geweest, kom ik vaak aan op het Amstelstation en dan neem ik vervolgens de metro naar Overamstel. Over veel zaken in het ov ben ik wel enthousiast, zoals lijn 51 die is doorgetrokken richting Isolatorweg. Maar over station Overamstel ben ik minder enthousiast. Dus het was wel goed om daar te gaan kijken met mensen van MET en de Vervoerregio.’ Titus Reijntjes is dat met hem eens: ‘Eigenlijk is het een vrij Spartaanse metrohalte. Daarom is het ook goed dat we hem gaan upgraden.’

Hoogteverschillen

‘Ten eerste zijn er allemaal hoogteverschillen’, zegt Dror Cohen. ‘Dat is echt lastig als je gebruikt maakt van een rollator of een scootmobiel. Dan moet je goed de weg weten!´ Dat ervoer Titus nu ook zelf aan levende lijve. ‘Als je met deze mensen op stap bent, dan ervaar je opeens zelf dat het voor mensen in een rolstoel maar op één plek mogelijk is om met een opgang van de straat op de stoep te komen.’

Nieuwe liften

Daarnaast zijn er nog ‘ouderwetse liften’, zegt Dror Cohen ‘die niet transparant zijn’. ‘Dat kan ook angstig zijn voor mensen die last hebben van claustrofobie: daar moet je ook rekening mee houden.’ De drie konden Titus en de projectleider MET laten zien dat de knoppen in de lift voor mensen in een rolstoel te hoog zitten: ze kunnen er niet bij. Titus:  ‘We gaan de liften vernieuwen. Dus als we nieuwe liften bestellen kunnen we erop letten dat de knop ook voor mensen in een rolstoel op een goede plek zit. En dat de knoppen groot genoeg zijn, zodat slechtzienden en blinden ze makkelijk kunnen vinden.’

‘Niet genoeg contrast’

Ook liep Dror samen met Titus alle blindegeleidelijnen af. Titus: ‘Daar was echt nog veel op aan te merken. We zijn er goed van doordrongen: dit kan en moet beter.’ Dror Cohen liet hem ook zien dat de noppenmarkeringen niet altijd voldoende zijn: die zitten bovenaan trappen zodat blinden en slechtzienden weten dat er een trap aan komt en niet zomaar naar beneden vallen. Ook de kleurmarkingen op de traptreden kunnen beter, waarmee slechtzienden zich kunnen oriënteren hoe hoog de treden zijn. Titus: ‘Dror liet me zien dat die op Overamstel alleen op de onderste treden zitten. Er is ook niet genoeg contrasterende verf gebruikt. Zo hebben slechtzienden er weinig aan.’ Dror Cohen die al eens in zijn eentje een schouw liep op alle zestien haltes van de Oostlijn kon hem vertellen dat het bij de haltes op die lijn al veel beter is geregeld. ‘Hij vroeg ons dezelfde upgrade hier door te voeren. Dat gaan we natuurlijk met liefde doen! Het moet gewoon beter’.

Sinds begin van dit jaar kunnen reizigers met een beperking in de hele Vervoerregio Amsterdam gebruik maken van een ov-coach. Doel is zoveel mogelijk mensen te leren zelfstandig te reizen.

Overkapping

Cohen is ervaren als het aankomt op advies geven voor het ov: ‘Ik heb negen jaar in de Reizigersadviesraad (RAR) gezeten. Ik weet dat het uiteindelijk óók aankomt op de vraag: wat is het budget, wat kan er gebeuren? Op Overamstel staat ook een overkapping op de planning. Dat is wel nodig: de dag van de schouw was het ook fris en winderig: dan is het gewoon koud daar. Dat is voor niemand – met of zonder beperking – aangenaam. Gelukkig staat er een overkapping op de planning; dat zijn kostbare zaken. Een stippenmarkering of goede knoppen in een lift: dat zijn de kosten niet. Maar het is fijn als álle zaken voor iedereen goed geregeld worden: er zijn straks twee wijken en drie, vier hotels op dit metrostation aangesloten. Het is fijn als iedereen makkelijk het ov kan nemen!’

Lange adem

Dror Cohen weet dat aanpassingen voor mensen met een beperking een zaak van de lange adem zijn: ‘Er zijn heel veel plannen die wij jaren geleden in de RAR bespraken, die zie je nu uitgevoerd worden. Ik heb anderhalf jaar geleden in mijn eentje een schouw gedaan naar blindegeleidelijnen op zestien metrostations. De informatie geef ik dan door aan Dienst Metro en Tram. In dat soort zaken zie je de laatste jaren voorzichtig enige vooruitgang!’

Betere gesproken informatie

Wat Dror Cohen wel echt verbeterd vindt, is de gesproken informatie: zowel op de perrons als in de voertuigen. ‘Eerst was die er niet – en nu wel. Daarmee hebben blinden en slechtzienden dezelfde informatie als zienden. Dat is echt 90 tot 95 procent verbeterd.’ Minder enthousiast is hij over de nieuwe 15G tram: ‘Daar komen rolstoelers niet in. Ik vind dat sowieso een hele kale tram.’

‘Adviezen meenemen aan de voorkant’

Cohen Rapoport is wel te spreken over het bezoek met Titus aan metrostation Overamstel. ‘Het is goed om samen te bekijken wat er verbeterd kan worden.’ Ook Titus zelf is enthousiast: ‘Normaal kan Clientenbelang ook wel een advies geven maar dan is het ontwerp al in een vergevorderd stadium en is het soms moeilijk nog veranderingen door te voeren. We nemen de adviezen nu ‘aan de voorkant mee’. Natuurlijk ga ik deze ervaringen terugkoppelen aan mijn team. Dit moeten we echt vaker doen.’

De voorstellen van de Vervoerregio zijn vastgelegd in het Uitvoeringsprogramma Inclusieve Mobiliteit. Dat uitvoeringsprogramma wordt op 20 oktober door het Dagelijks Bestuur voorgelegd aan de Regioraad. Die stelt het uitvoeringsprogramma op in de regioraad van 13 december vast. Lees hier meer over het uitvoeringsprogramma.