Stel je eens voor: een treinstation of ander (OV)knooppunt waar niet alleen alle elektrische vervoermiddelen kunnen opladen, maar waar ook de kiosk, de koffietent en de treinen hun energie delen. Of zo’n utopische energiehub haalbaar is – bijvoorbeeld bij station Bijlmer ArenA – onderzoekt Sanne van Breukelen, projectleider Infrastructuur bij de Vervoerregio.
dinsdag 2 juli 2019
Station Bijlmer ArenA als energiehub?
Renske van Bers
Sanne, allereerst waarom zou je energie delen?
“Omdat we dan slimmer gebruik kunnen maken van datgene wat al beschikbaar is! We kijken als casus nu bijvoorbeeld naar (trein)station Bijlmer ArenA. Op het busstation beneden komen hier bussen uit 5 verschillende concessiegebieden bij elkaar. Het is onze ambitie dat al deze bussen uiterlijk in 2030 uitstootvrij rijden. Het is voor de Vervoerregio heel interessant om op zo’n strategische plaats de regie te pakken als het gaat om het aanleggen van de laadinfrastructuur. Vervolgens werden wij benaderd door een medewerker van ProRail, die benieuwd was of wij op treinstations ook de technische installaties en de energie van de treinen zouden kunnen gebruiken voor het laden van onze bussen. Deze vraag heeft geleid tot een gezamenlijke workshop en dat is nog maar het begin…”
Sanne van Breukelen: “Omdat de Vervoerregio ook de opgave heeft om duurzaamheid in het OV te bevorderen zijn wij de trekker van deze pilot bij station Bijlmer ArenA.”
Waarom is het eigenlijk slimmer? De hoeveelheid energie die alle bedrijven nodig hebben blijft toch hetzelfde?
“Het bedrijf dat deze energie aanlegt – in onze regio is dat Liander – is wettelijk verplicht om een aansluiting te realiseren als die wordt aangevraagd. Daarbij kan op dit moment nog geen rekening worden gehouden met een aanvraag door de buurman. Maar als je van meerdere partijen in een gebied weet hoeveel energie ze gebruiken, dan zou je de aansluiting van Liander kunnen delen. Je kunt bij Liander aansluitingen aanvragen van verschillende grootten. Als iedere partij nou los van elkaar 5 kleine aansluitingen extra aanvraagt, had dat dus net zo goed één grote kunnen zijn. Dat betekent bovendien dat Liander minder vaak grondwerk hoeft te verrichten (wat wordt betaald van belastinggeld) en zij sneller inzichtelijk hebben welke capaciteit er door welke partij gevraagd gaat worden. Dat is veel efficiënter en wordt mogelijk als bedrijven de eigen energievraag goed in beeld hebben. Bovendien is het aantal leidingen en kabels in de grond van station Bijlmer ArenA al enorm en kunnen we dat nu wat gaan beperken.”
En heeft iedere partij- onder andere de NS, ProRail, de kiosk in het station – duidelijk voor ogen hoeveel energie ze gebruiken?
“Niet precies. Het energieverbruik op dit moment kun je aflezen op je energierekening. Maar om scherp in beeld te brengen hoe dat in een jaar verandert (denk aan extra stookkosten in de winter), is nog wel een klus om in kaart te brengen. Maar daar hebben we voorafgaand aan de workshop een start mee gemaakt en dat loont zeker de moeite! Het is de bedoeling dat iedere partij uiteindelijk weet hoeveel energie ze gebruiken en wanneer ze die energie verbruiken. Het wordt vooral interessant als bijvoorbeeld ProRail overdag een grote hoeveelheid stroom verbruikt, terwijl een andere partij juist in de avond veel energie nodig heeft. Als dat inzichtelijk is, kunnen we kijken of we energie van elkaar kunnen gebruiken. Als de treinen ’s nachts niet of minder rijden, kan die energie misschien wel gebruikt worden voor koelinstallaties of voertuigen die dan laden.”
Het zou mooi zijn als straks alle voertuigen hun energie kunnen delen.
En als je weet dat de buurman rond de middag misschien wat energie overheeft, dan kun je daar dus een beroep op doen en hoef je helemaal geen nieuwe energie meer aan te vragen…
“Inderdaad! Het zou natuurlijk helemaal geweldig zijn als we door het delen van aansluitingen en ‘smart charging’ de piek van de energievraag naar beneden kunnen brengen. Daar is voor nodig dat we inzichtelijk hebben hoeveel energie er precies nodig is om alle aansluitingen die er al zijn, optimaal te kunnen gebruiken. Ook dat is veel slimmer dan wanneer je een aansluiting steeds maar voor de helft gebruikt. Liander weet welke partijen gebruikmaken van een bepaalde aansluiting, maar mag volgens de wet de gegevens van alle partijen niet ter beschikking stellen. Om samen een aansluiting te delen en de energievraag waar mogelijk op elkaar af te stemmen is het dus echt noodzakelijk dat iedereen samenwerkt en openheid van zaken geeft.”
Even terug naar de haalbaarheid van het energie-knooppunt dat we in de intro schetsten; is dat mogelijk?
“Een energieknooppunt is zeker mogelijk: op verschillende plekken bestaat het al. Dat zijn dan meestal P&R parkeerplekken waar zowel elektrische auto’s als bussen kunnen laden. Maar de vraag is dus of dit ook op grotere schaal kan. En wat er bij een treinstation en busstation mogelijk is. Wat we nog wel verder onderzoeken is, of het ook de meest wenselijke situatie oplevert. Misschien is juist zo’n knooppunt veel te druk en wil je helemaal niet dat daar nog extra voertuigen stilstaan. Maar naarmate de laadtijd korter wordt (en dat wordt het, want de batterijen worden steeds beter) en zeker wanneer we in staat zijn om de vrijgekomen remenergie van de metro of trein ook weer in te zetten zou dat geweldig zijn. In een ideale wereld creëren we dan juist rondom een treinstation een ‘energiehub’ die zelfvoorzienend is en waarbij er geen of veel minder energie van het reguliere net afgenomen hoeft te worden. Maar zover zijn we nog niet. Komende maanden eerst maar eens in gesprek over wat we voor de bussen precies nodig hebben. En dan kijken of we die energie bij de trein kunnen halen. De eerste stappen in de goede richting zijn dus wel al gezet!“
Hoe je remenergie van een metro zou kunnen gebruiken lees je in dit artikel.