vrijdag 28 augustus 2020

Maatafspraken voor lestijden studenten met vervoerbedrijven: ‘Ook iets om na de crisis naar te kijken’

Hilde Postma

Deze week zijn de middelbare scholen in Amsterdam weer gestart met lessen. Volgende week is ook de beurt aan de studenten aan het MBO, HBO en de universiteit om weer fysiek met lessen en colleges te beginnen. Om te voorkomen dat het ov tijdens de spits te vol stroomt, ondertekenden vertegenwoordigers van de onderwijsinstellingen, de vervoerbedrijven NS, GVB, Connexxion en EBS, de gemeente Amsterdam, de Vervoerregio donderdagochtend eerder gemaakte maatafspraken over het gebruik van het openbaar vervoer bij de herstart van het fysieke onderwijs.

Na de eerste coronauitbraak in het voorjaar kregen studenten vooral online les en mochten ze alleen tussen 11 en 15 uur en na 20 uur met het ov reizen. Maar nu die eerste coronagolf redelijk onder controle is en het nieuwe studiejaar aanbreekt, is het tijd om een deel van de fysieke lessen te hervatten. Studenten mogen met ingang van 1 september ook weer in de spits reizen. Zij worden wel – net als middelbare scholieren – nog steeds verzocht zoveel mogelijk met de fiets of met ander eigen vervoer naar hun lessen en colleges te komen. Maar als dat noodzakelijk is, kunnen ze ook weer met het ov reizen. Om te voorkomen dat het ov tijdens de spits te vol stroomt, zijn er aparte ‘maatafspraken’ gemaakt tussen de vervoersbranche in Amsterdam en de onderwijsinstellingen.

Spreiding lessen

Die houden in dat een deel van de lessen en colleges nog online wordt gegeven. Fysieke lessen en colleges zijn weer mogelijk maar universiteiten, HBO’s en MBO’s zorgen voor spreiding van lestijden over de dag en de week. In de praktijk beginnen lessen niet eerder dan 9.30 uur en zorgt een ‘dynamisch dakpanmodel’ voor spreiding. Hierdoor zitten niet alle studenten tegelijk in het ov en wordt een piekbelasting voorkomen. Op die manier kunnen ook zoveel mogelijk andere reizigers veilig met het ov reizen. De afspraken gelden voorlopig tot het eind van het jaar.

'Dit is hét momentum om te bekijken hoe we ons vervoersysteem het beste en goedkoopste inzetten. Voor de vervoerbedrijven is de spits een enorme bottleneck. Dat iedereen om 8.15 uur in de metro of trein wil zitten om op tijd op zijn werk te zijn, zorgt voor een enorme piek.'

‘Blij met afspraken’

De ondertekenaars zijn verheugd over de afspraken. ‘Ik ben heel blij met de afspraken’, zegt wethouder van Verkeer en voorzitter van het dagelijks bestuur van de Vervoerregio, Sharon Dijksma na het ondertekenen. ‘In andere steden waren er wel al afspraken over het mijden van de spits. Bij ons in Amsterdam bleek dat tot nu toe lastig. Maar dat dat nu wel is gelukt, is een compliment waard! Alle partijen zijn er pragmatisch in gaan zitten, en dat heeft dit tot resultaat. De manier waarop het is gegaan, daar ben ik erg blij mee!’

‘Goede stap voor Amsterdam’

Ook Marcel Nollen van de Vrije Universiteit toonde zich verheugd: ‘Voor de onderwijsinstellingen is het ontzettend belangrijk dat studenten elkaar fysiek kunnen ontmoeten. Brainstormen en leren doe je samen! Online lesgeven gaat ook best goed, maar sommige dingen pak je beter op als je samenkomt. We hebben goed kunnen samenwerken om samen met de gemeente, de Vervoerregio en de vervoerbedrijven om onze maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen – en de lessen te spreiden. Het is een goede stap voor Amsterdam, en de mobiliteit in de stad. En iets om ook na deze crisis naar te kijken!’.

'Het was een enorme puzzel. Maar het is goed gelukt: er zijn goede afspraken gemaakt.'

Foto: Karin Stroo

Veilig reizen

Thea de Vries, secretaris-directeur van de Vervoerregio noemt de totstandkoming van de maatafspraken ‘een hele mooie joint venture van de vervoerders GVB, EBS en Connexxion en NS, de onderwijsinstellingen, de gemeente Amsterdam en de Vervoerregio.’ Ze vertelt: ‘We zijn in juni allemaal samen om de tafel gaan zitten en hebben gekeken: hoe zorgen we nou dat we op voorhand goede afspraken maken over spreiding van het gebruik van het ov na de zomer? Want het zijn toch weer ruim 100.000 studenten die weer naar hun colleges en lessen gaan. Hoe kunnen we zo goed mogelijk samenwerken zodat we dat in goede banen leiden? En dat het veilig blijft om met de trein en metro te reizen?’

'Iedereen die wel eens in de spits reist, weet dat het prettiger is om in een bus te zitten die net helemaal vol zit dan in een overvolle bus.'

Enorme puzzel

Het was ‘enorm puzzelen’ om dat goed af te stemmen, zegt ze. ‘Als je als onderwijsinstelling gewend bent dat alle lessen om half 9 of 9 uur starten en de dagen volgens een vast stramien verlopen, is het echt ingewikkeld om dat rooster totaal om te gooien. Maar het is wel goed gelukt: er zijn goede afspraken gemaakt. En in de zomer is er heel hard gewerkt om de afspraken te laten werken’. Die afspraken houden in dat lessen meer ‘dakpansgewijs’ gespreid gaan worden. ‘De afspraken lopen nu tot het einde van het jaar. Op basis van deze ervaring kunnen we kijken of we dit in de toekomst voort gaan zetten. Want dit is wel hét momentum om te bekijken hoe we ons vervoersysteem het beste en goedkoopste inzetten. Voor de vervoerbedrijven is de spits een enorme bottleneck. Dat iedereen om 8.15 uur in de metro of trein wil zitten om op tijd op zijn werk te zijn, zorgt voor een enorme piek.’ Ze lacht: ‘Zeker ook als daar nog duizenden studenten bij zitten, die het liefst de laatste trein pakken om hun college te halen.’

‘Afspraken voor de toekomst’

Een betere spreiding is fijn voor iedereen, benadrukt Thea. ‘Zolang Corona niet weg is, dan moet dat sowieso. En daarna is het ook heel wenselijk. We hopen dan ook dat we met de werkgevers soortgelijke afspraken kunnen maken. Het zou heel fijn zijn we een situatie kunnen creëren waarin het gewoon is om meer rónd de spitstijden te reizen. Dat is zowel fijner voor de vervoerders als voor de reizigers zelf. Iedereen die wel eens in de spits reist, weet dat het prettiger is om in een bus te zitten die net helemaal vol zit dan in een overvolle bus. Dus als de ervaringen goed zijn, kunnen we misschien ook afspraken maken voor de toekomst.’