Jaaroverzicht: 2021 in woord en beeld

Vanaf half januari 2021 start ook de aanleg van het bouwterrein voor de Uithoornlijn. Het is het tweede grote project waarbij de Vervoerregio Amsterdam de opdrachtgever is – na de aanleg van de Amstelveenlijn die in december 2020 feestelijk werd geopend.

Februari

‘Het systeem voor de toekomst’ noemt Gerard Scheffrahn, programmadirecteur Metro en Tram van de gemeente Amsterdam, het nieuwe metrobeveiligingssysteem waarmee vanaf 28 februari 2021 wordt gereden. De belangrijkste reden voor de introductie van het nieuwe Communications Based Train Control systeem is ‘dat het oude systeem aan het einde van zijn leven is. Er zijn geen onderdelen meer voor te krijgen.’ In eerste instantie wordt er alleen af en toe op zondag met CBTC gereden. Maar in het najaar wordt helemaal op CBTC overgeschakeld. Al snel wordt duidelijk dat de invoering van CBTC niet zonder slag of stoot gaat. Verschillende malen staan de metro’s door grote verstoringen voor langere tijd stil. Achter de schermen wordt hard gewerkt aan het steeds stabieler en beter maken van het nieuwe systeem. Frans Cramer, manager Logistiek Centrum Metro: ‘We willen onze metroreizigers natuurlijk weer de kwaliteit bieden die ze van ons gewend zijn. En dit kan alleen door met het metrobeveiligingssysteem te rijden, ervan te leren en het te blijven verbeteren.’

Gerard Scheffrahn wijst erop dat CBTC uiteindelijk veel meer mogelijkheden biedt dan het oude systeem. ‘Met CBTC kunnen we bijvoorbeeld in de toekomst – als we dat zouden willen – zonder bestuurder rijden.’

Ook is er goed nieuws voor fietsers: die kunnen gebruik maken van de nieuwe fietsonderdoorgang onder de Aalsmeerderbrug, op de grens van de gemeenten Haarlemmermeer en Aalsmeer. Het ontwerp van de brug is bijzonder: het is zo gemaakt dat een deel van het fietspad er tijdelijk uitgehesen kan worden. Zo kunnen grote schepen in en uit de nabij gelegen scheepswerf varen. Bovendien ligt een deel van de brug op nagenoeg hetzelfde niveau als de waterlijn. Dus fietsers hebben een mooi uitzicht op het water: niet van bovenaf maar op ooghoogte.

Maart

Op 23 maart rijdt de eerste blauwwitte 15G tram in de Vervoerregio. Er rijden dan al 15G trams in de grijs-rode R-net stijl, maar de blauwwitte primeur is voor lijn 5 naar Amstelveen Stadshart. Iris Bruinsma, unitmanager vervoer legt uit waarom de 15G goed past op lijn 5: ‘Lijn 5 is een tweerichtingslijn zonder keerlussen. En de nieuwe 15G trams zijn zogenaamde tweekopsvoertuigen. Met aan beide kanten een bestuurderscabine.’ Uiteindelijk zijn er elf 15G toestellen nodig om alle 11G voertuigen op lijn 5 te vervangen. ‘Dat aantal hebben we nu ruimschoots binnen’, zegt ze in maart 2021. ‘We zijn er klaar voor!’

April

Er komen steeds meer metropolitane fietsroutes binnen de Vervoerregio, zo laat de voortgangsrapportage Metropolitane fietsroutes zien. Als een van de paradepaardjes geldt de Amsterdamse Binnenring, waar dit jaar de Weteringschans Oost en de Sarphatistraat Zuid als fietsstraten zijn ingericht. Uiteindelijk zullen Amsterdammers steeds makkelijker van Oost naar West – en andersom – kunnen fietsen – en straks zelfs ook naar Noord. In Amstelveen is op de Sportasroute het verzakte deel tussen de Zetterij en de Noorddammerlaan eind 2020 aangepakt. Bij de Aalsmeerderbrug is een fraaie fietsonderdoorgang opgeleverd en ook een fietsvoorziening op de rotonde Zwarteweg. Met deze en andere voorbeelden wordt het netwerk van metropolitane fietsroutes in en rond de Vervoerregio steeds aantrekkelijker. Rond 2025 zal dat netwerk nog verder zijn uitgebreid met routes waarlangs fietsers vlot tussen de dorpen en vanuit de stad de natuur in kunnen fietsen. Mét aandacht voor beleving, bewegwijzering en veiligheid.

Mei

In Aalsmeer wordt in mei nog hard gewerkt aan HOVASZ: de Hoogwaardige OV-verbinding tussen Aalsmeer en Schiphol-Zuid, die inmiddels in gebruik is genomen. Over de vrij liggende busbaan rijdt een bus die iedere 7 a 8 minuten langskomt en die – heel innovatief – voorrang krijgt op vijf van de zes rotondes over het traject van 4,6 kilometer in Aalsmeer, Uithoorn en de Haarlemmermeer. ‘HOVASZ is niet alleen een busverbinding, maar ook een doorfietsroute van vier meter breed’, vertelt projectleider Aalsmeer Carl Riechelman.  ‘Alles wat we hier doen, is een gewogen balans tussen de leefbaarheid, bereikbaarheid en veiligheid. Hiermee kunnen we in Aalsmeer met een ruimer en veiliger gevoel bewegen.’

Juni

Edward van Schooten is er blij mee: het stukje fietsroute bij de Kanaaldijk in Purmerend dat in juni net klaar is. Zowel als bewoner van Purmerend als in zijn hoedanigheid van mobiliteitsadviseur en projectleider bij de gemeente Purmerend. ‘Ik stap zelf ook graag op de fiets. Mensen realiseren zich het niet zo goed, maar na veertig minuten fietsen sta je met deze route al in het centrum van Amsterdam. Met een elektrische fiets is dat zelfs binnen een half uur.’

Juli

De Noord/Zuidlijn viert zijn op 22 juli zijn driejarig bestaan. De aanleg had heel wat voeten in de aarde, maar nu metro 52 eenmaal rijdt, valt hij niet meer weg te denken uit het stadsbeeld. Veel reizigers zijn er blij mee, vertellen ze aan WNJM. ‘Hij is handig, makkelijk, snel en heel punctueel.’ ‘Amsterdam, gefeliciteerd met deze prachtige lijn!’, zegt reizigster Anke de Wit, die het echt ‘een ervaring’ vindt om met deze metro te reizen. ‘Als ik het vergelijk met Londen en Parijs oogt deze lijn frisser en hipper. De stations hier zien er gewoon goed uit. Er is ook nooit wat stuk ofzo, hij rijdt punctueel en er zijn weinig verstoringen.´

Augustus

De eerste nieuwe M7-metro komt aan in Diemen. Esther Tolner van GVB noemt het ‘een mijlpaal’: ‘Nu gaan we een nieuwe fase in en beginnen we met het testprogramma in Amsterdam’, zegt ze in augustus. Met drie voertuigen wordt het testprogramma gestart.  ‘Alle testen moeten uiteindelijk aantonen dat we veilig met reizigers kunnen rijden. Dit gebeurt heel secuur en daarom zijn we zeker nog wel een jaar bezig.’  Het testen gebeurt voornamelijk in de nacht buiten de dienstregeling om.   

In het weekend van 21 en 22 augustus 2021 zet Zuidasdok een flinke stap in de bouw van de tweede stationspassage van Amsterdam Zuid, de Brittenpassage. Bouwcombinatie ZuidPlus schuift twee delen van het dak op hun plek, onder trein- en metrosporen.  Samen wegen de dakdelen meer dan twee miljoen kilo. ‘Het is een kwestie van centimeters, zelfs millimeters’, legt projectleider Koen Wichertjes uit. Het dak van de Brittenpassage zal in totaal uit zeven delen bestaan. Er komen winkels en een fietsenstalling in de passage. Treinen en metro’s rijden eroverheen. De Brittenpassage is uiterlijk in 2027 klaar. Op dit moment liggen drie dakdelen op hun plek. Nog vier te gaan.

September

In september ligt de Vervoerregio nog op schema lag met de introductie van de zero-emissiebussen om in 2025 uitstootvrij te kunnen rijden. Gerard Slegers, lid van het Dagelijks Bestuur van de Vervoerregio zegt: ‘We zitten nu op 40 procent van de vloot die ZE rijdt in de Vervoerregio. Volgend jaar rond deze tijd zal dat rond de 50 procent zijn.’ Ook zijn de voorbereidingen voor de Uithoornlijn in volle gang.

Oktober

Het gaat goed met de OV-coach: vanaf 2018 leerden meer dan 300 mensen zelfstandig reizen. Zelfs in coronatijd lopen de aanvragen goed door. Ook Ramon Swaak is enthousiast over de OV-coach. Door chronische ontstekingen aan zijn voet kwam hij thuis te zitten en werd zijn wereld erg klein. Vanuit de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) kreeg hij een driewielfiets met elektrische aandrijving om zo weer wat mobieler te worden. ‘Maar hij durfde niet echt op die fiets’, vertelt Carla Krale van de ov-coach. ‘Met een ov-coachtraject heeft hij kunnen oefenen met zijn driewieler en is hij verder geholpen.’

November

Er is een besluit over de tijdelijke pont naar Zeeburgereiland: die gaat vanaf de zomer 2022 zeven jaar varen tussen Sporenburg en Zeeburgereiland. Bewoners zijn enthousiast, projectbegeleider van de Vervoerregio Titus Reijntjes is dat ook: ‘Het is goed voor de mensen die hier op Zeeburgereiland wonen, werken en naar school gaan dat er een korte fietsverbinding komt. Ook het achterliggende IJburg profiteert daarvan mee, net als mensen uit het centrum en het Oostelijk Havengebied. Straks hebben deze fietsers een pont die hen vanuit het Oostelijk havengebied rechtstreeks naar het Zeeburgereiland brengt – en vice versa. Van daaruit fiets je snel door naar IJburg.’

Ook legt Peter Silvis legt de filosofie van de Vervoerregio uit: ‘Wij willen bij het begin van een project meteen aan tafel zitten’

December

Deze maand wordt duidelijk dat er één hoofdoplossing overblijft voor de verkeersproblematiek rond de Guisweg in Zaanstad. Projectmanager Chris Engelsman: ‘De belangrijkste conclusie is: er komt een onderdoorgang voor fietsers en voetgangers ter hoogte van de huidige spoorwegovergang – in het verlengde van de Guisweg.’ Wel zijn er nog twee opties over waarvoor de komende tijd een milieurapport wordt opgesteld.

En uit een verdiepend onderzoek van Rijk en regio dat het doortrekken van de Noord/Zuidlijn naar Hoofddorp het meest effectief is in het oplossen van (inter)nationale en regionale knelpunten in bereikbaarheid. Daarnaast maakt het extra woningbouw en arbeidsplaatsen mogelijk. ‘Met de uitkomsten van dit onderzoek komt de doortrekking van de Noord/Zuidlijn weer een stap dichterbij. We gaan letterlijk naar de volgende halte’, zegt lid van het dagelijks bestuur en wethouder van Haarlemmermeer Marja Ruigrok opgetogen.