NOVB: anderhalve meter afstand in het ov is onwerkbaar – allemaal een mondkapje op

Frequentie

Op dit moment stappen er weer meer reizigers in het openbaar vervoer dan aan het begin van de coronacrisis. Mede daarom heeft ook GVB in Amsterdam de frequentie van metro’s, bussen en trams weer opgeschroefd. De verwachting is dat de komende tijd meer mensen naar hun werk en andere plekken gaan reizen, nu er wordt gedacht aan versoepeling van de coronamaatregelen. Maar een duidelijke landelijke ‘exitstrategie’ is er ondertussen nog niet.

Duidelijkheid

Ondertussen zitten reizigers – en dus ook de ov-branche – met veel vragen: moeten we straks allemaal een mondmasker op in het ov? En wie mag er met de bus, metro of tram als er meer mensen op pad mogen? Op welke manier moet dat gebeuren? Is de anderhalve-meter-afstand wel te handhaven? Pedro Peters, voorzitter van OV-NL, de koepel van alle Nederlandse openbaarvervoerbedrijven trekt aan de bel in een interview met Trouw. Hij zegt dat er op diverse locaties al bussen met stenen bekogeld zijn, omdat niet iedereen kon instappen. Peters vindt dat er snel duidelijkheid moet komen.‘Een chauffeur is geen scheidsrechter. Wij gaan ons personeel niet met die keuze opzadelen.’

‘Strikt anderhalvemeterregime onwerkbaar’

Ook het NOVB trekt fors aan de bel. In de brandbrief aan het kabinet zegt de overlegkoepel samen te willen werken aan een ‘intelligente open-up van de samenleving waarin verantwoord openbaar vervoer cruciaal is´. Maar het NOVB stelt dat het ‘onwerkbaar’ is om reizigers de komende maanden met anderhalve meter afstand goed te kunnen vervoeren: ‘Bij een strikt anderhalvemeterregime is de maximale capaciteit van de ov-voertuigen simpelweg ontoereikend voor de verwachte, groeiende vraag naar ov met alle gevolgen van dien.’ Volgens Peters kan de bezetting in trein en metro met een anderhalvemeterregime nooit hoger worden dan 25 procent. Voor bussen en trams ligt dat nóg lager en haal je maximaal 15 tot 20 procent. ‘Hoe ga je dat gat vullen?’, vraagt de oud-directeur van Rotterdams vervoersbedrijf RET aan de regering.

Mondkapjes verplicht

De vervoerbedrijven willen mondkapjes verplicht stellen omdat ze denken op die manier meer reizigers te kunnen vervoeren. Het NOVB benadrukt dat er meer dan één maatregel noodzakelijk is en pleit voor ‘een samenhangend pakket aan maatregelen’, zoals ook in de rest van Europa te zien is. ‘Een heldere Kabinetsboodschap met betrekking tot het gebruik van beschermingsmiddelen in het openbaar vervoer, voor personeel en reizigers – die ons inziens gezien ook buitenlandse voorbeelden en inzichten eigenlijk niet anders kan zijn dan een pakket aan maatregelen, waar een verplicht gebruik van mondkapjes, gelaatbescherming en eventueel aanvullende beschermingsmiddelen onderdeel van uitmaken.’ Het NOVB wil ook dat ov-personeel op de ‘voorrangslijst’ komt voor testen op Covid-19 net zoals zorgmedewerkers en politieagenten. ‘Als OV-sector zullen we uiteraard werken aan goede en duidelijke instructies voor looproutes en gebruik van vervoersmiddelen. Hierbij hoort ook het mogelijk maken van goede instructies en learning programma’s hoe de beschermingsmiddelen te gebruiken en goede afvalverzameling, etc.’

Spreiding van reizigers

Het NVOB wil ook dat het kabinet noodzakelijke maatregelen neemt om reizigers die met het ov gaan te spreiden en ervoor te zorgen dat zij het ov alleen gebruiken als ze daar goede redenen voor hebben. Het beraad vraagt om ‘voldoende handhaving, een ov-toets als stap voor stap sectoren weer opstarten, het stimuleren van fietsen en lopen, afspraken met de onderwijssector over spreiding en een procesafspraak over hoe het kabinet en de partners zich inrichten op de jaren vanaf 2021.’

Duidelijkheid over financiële bijdrage

Het NOVB vraagt het kabinet ook duidelijkheid te verschaffen over de beoogde bijdragen vanwege de oplopende financiële tekorten bij de ov-bedrijven. Pedro Peters waarschuwt in Trouw voor de precaire financiële situatie. Sinds het begin van de coronacrisis zakte het aantal passagiers naar 10 tot 15 procent van de normale bezetting, terwijl de bedrijfskosten honderd procent blijven. ‘Als er niet snel financiële duidelijkheid komt, kunnen bij ons bedrijven omvallen. Dan krijg je gaten in het openbaar vervoer die niet door andere partijen zijn op te pakken’, zegt Peters. Het kabinet krijgt van de partijen tot 13 mei de tijd om hierover een besluit te nemen.

In gevaar

Het ov-beraad geeft aan het einde van de brandbrief een duidelijk signaal af aan het kabinet: ‘Bij het ontbreken van duidelijke keuzes, of bij keuzes die praktisch of financieel niet uitvoerbaar zijn, wordt het openbaar vervoer voor een onmogelijke opdracht gesteld. Bovendien komt dan de uitvoering van het openbaar vervoer in gevaar, ook de uitvoering van de huidige beperkte dienstverlening. Dit omdat de financiële tekorten van de vervoerbedrijven in de huidige context (wel kosten, veel minder inkomsten en geen concreet zicht op financiële compensatie) zo groot zijn dat dienstuitvoering nog slechts beperkte tijd volgehouden kan worden. Samen met u willen we verantwoord, gezond en veilig openbaar mogelijk maken. Zo houden we Nederland in uitzonderlijke tijden in beweging.’

Het advies is opgesteld opgesteld door Sharon Dijksma (namens de Vervoerregio Amsterdam en de MRDH), Anne Hettinga (namens de regionale spoorvervoerders), Floor Vermeulen (namens de provincies), Jaap Bierman (namens de stadsvervoerders), Pier Eringa (namens de streekvervoerders) en Roger van Boxtel (NS).